Zalecenia żywieniowe w pierwszych tygodniach po przeszczepie
Biorąc pod uwagę okres rekonwalescencji po operacji i wzmożony katabolizm, we wczesnym okresie po przeszczepie dieta powinna dostarczać ok. 35 kcal/kg mc/dobę bez względu na to, czy pacjent charakteryzuje się należną masą ciała, czy też nadwagą bądź otyłością. Zapotrzebowanie na białko wynosi ok. 1,3−1,5 g/kg mc/dobę przy adekwatnej podaży kalorii, by białko mogło być wykorzystywane do celów budulcowych, a nie energetycznych. Dieta powinna być łatwostrawna i podawana z przestrzeganiem zasad higieny, by ograniczyć możliwości zakażeń drogą przewodu pokarmowego. Posiłki powinny być regularne i nieduże objętościowo, o dużej gęstości odżywczej. Ograniczenia elektrolitowe zależą od szybkości podjęcia pracy przez przeszczepioną nerkę oraz jej funkcje. Należy pamiętać, że po przeszczepie nerki klirens kreatyniny waha się na poziomie odpowiadającym 2−3 stadium niewydolności tego narządu.
Zalecenia żywieniowe po okresie rekonwalescencji
Podaż energii
Istotne jest utrzymanie prawidłowej masy ciała lub jej redukcja, jeżeli pacjent przed przeszczepem miał jej nadmiar. Długotrwałe obserwacje pacjentów po przeszczepieniu nerki wykazały istnienie dodatniej korelacji między wartością BMI określaną 12 miesięcy po transplantacji a śmiertelnością ogólną oraz niewydolnością przeszczepu (graft)1. Na podstawie analizy informacji o blisko 52 000 pacjentów, którym przeszczepiono nerkę w USA w latach 1988−1997, stwierdzono, że w grupie osób z BMI > 30 kg/m2 ryzyko zgonu, utraty funkcji przeszczepu oraz śmiertelność sercowo-naczyniowa są wyższe o 20−40% niż u pacjentów o prawidłowej masie ciała2. Ponadto u osób otyłych dłuższy jest czas trwania zabiegu przeszczepienia oraz częściej dochodzi do infekcyjnych powikłań okołooperacyjnych, a częstość utraty przeszczepu jest ponad dwukrotnie wyższa3.
W pierwszych miesiącach po transplantacji często obserwuje się wzrost masy ciała u pacjentów, co jest spowodowane dobrym samopoczuciem, wzrostem apetytu i stosowaną terapią immunosupresyjną. Energetyczność diety powinna być dostosowana do wieku, płci pacjenta i powinna pozwalać na utrzymanie należnej masy ciała. Jeśli pacjent charakteryzuje się otyłością, należy obniżyć kaloryczność diety o ok. 500 kcal/dobę w stosunku do norm populacyjnych oraz wprowadzić systematyczną, umiarkowaną aktywność fizyczną.
Przeszczep nerki jest najbardziej optymalną metodą leczenia pacjentów ze schyłkową niewydolnością nerek. W porównaniu do innych metod leczenia nerkozastępczego, przeszczep nerki wydłuża i poprawia komfort życia. Formułując zalecenia żywieniowe dla pacjentów po transplantacji tego narządu, trzeba uwzględnić stan odżywienia przed i po przeszczepie, wydolność narządu, choroby towarzyszące oraz sposób leczenia immunosupresyjnego i jego ewentualne powikłania.
