menu close arrow_back_ios person_add home

Rokitnik – zapomniany superfood?

Dietetyk Marzena Lamont

SUPERFOODS

02-01-2017

9/2017

Rokitnik zwyczajny (Hippophae rhamnoides L.) jest rośliną należącą do rodziny oliwkowatych (Elaeagnaceae). Jagody rokitnika, poza piękną, pomarańczową barwą, mają unikalny aromat, na który składa się ok. 45 lotnych związków.

 

Tabela 1. Rokitnik zwyczajny a praca układu krążenia2, 6.

Dawka rokitnika zwyczajnego

 

Obiekt/model badawczy

 

Rezultat stosowania

 

28 g owoców rokitnika

(90 dni stosowania)

229 dorosłych zdrowych osób
  • wzrost stężenia krążących flawonoli,
  • brak wpływu na poziom cholesterolu HDL, LDL i trójglicerydów

 

0,7 g/kg/dobę sproszkowanych owoców rokitnika

(60 dni stosowania)

szczury z nadciśnieniem tętniczym podatne na udar mózgu
  • obniżenie ciśnienia tętniczego krwi, tętna, cholesterolu, trójglicerydów oraz hemoglobiny glikowanej

 

150 mg/kg/dobę wyciągu z nasion rokitnika szczury karmione sacharozą
  • spadek ciśnienia krwi,
  • spadek hiperinsulinemii,
  • spadek dyslipidemii

 

9,7 mg/kg/dobę rokitnika

 

psy z ostrą niewydolnością serca

 

  • wzmocnienie funkcji serca

 

1 ml/dobę oleju z nasion rokitnika

(90 dni stosowania)

króliki karmione dietą o wysokiej zawartości cholesterolu
  • spadek LDL,
  • wzrost HDL,
  • aktywność redukująca napięcie naczyniowe

 

500 μg/ml ekstraktów z owoców i liści rośliny in vitro (model limfocytów ze stresem oksydacyjnym)
  • hamowanie tworzenia wolnych rodników,
  • hamowanie apoptozy i podziału DNA

 

400 mg/kg/dobę ekstraktu z resztek nasion rokitnika

(30 dni stosowania)

szczury z cukrzycą
  • zmniejszenie stężenia glukozy w surowicy,
  • zmniejszenie stężenia trójglicerydów i poziomu tlenku azotu

 

koncentrat składający się z borówek wysokich i rokitnika zwyczajnego (suplement diety) 30 dzieci z cukrzycą typu 1
  • znaczący spadek hemoglobiny glikowanej,
  • znaczący wzrost stężenia białka C

 

5 g/dobę oleju z rokitnika

(30 dni stosowania)

12 zdrowych mężczyzn o normalniej ilości lipidów we krwi
  • brak zmiany ilości lipidów w osoczu i glukozy,
  • zmniejszenie agregacji płytek krwi

 

Owoce rokitnika stanowią bogate źródło składników mineralnych. Części miękkie zawierają sporo potasu (168–219 mg/100 g), magnez (8,3–9,5 mg/100 g), wapń (5–7,2 mg/100g) i żelazo (od 1,24 mg/100 g), a także pierwiastki śladowe1. Jak na owoce mają także pokaźną ilość witamin, gdyż zawierają średnio: 900 mg/dl witaminy C (znacznie więcej niż w przypadku większości roślin jagodowych i sadowniczych), do 60 mg/dl prowitaminy A, tokoferole (do 160 mg/dl), kwas foliowy (do 0,79 mg/dl), witaminę K1 (0,9–15 mg/100 g) oraz witaminy z grupy B: B1 (0,016–0,035 mg/100 g), B2 (0,03-0,05 mg/100 g), B6 (do 0,079 mg/100g)1, 7.

Związki zawarte w rokitniku przyczyniają się do obniżenia stężenia cholesterolu oraz glukozy we krwi, zmniejszenia ciśnienia oraz agregacji płytek, wpływając na zmniejszenie ryzyka chorób sercowo-naczyniowych. Dodatkowo rokitnik ma działanie przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe, cytoochronne i antystresowe. W badaniach wykazuje się przydatność rokitnika w leczeniu chorób nowotworowych, chorób skóry, wrzodów żołądka, stanów zapalnych, urazów ścięgien i więzadeł, zakrzepicy czy cukrzycy8, 9.

Obecnie na polskim rynku można dostrzec nieco więcej produktów z rokitnika lub z dodatkiem rokitnika, w tym soki i nektary, dżemy, przyprawy do mięs, wina. Nadal jednak jego właściwości są mało znane wśród konsumentów, a zdecydowanie warto przyjrzeć się bliżej tej roślinie i śledzić pojawiające się wyniki badań z zastosowaniem rokitnika u ludzi.

PRZYPISY

  1. Niesteruk A., Lewandowska H., Golub Ż. i wsp., Zainteresujmy się rokitnikiem. preparaty z rokitnika zwyczajnego (Hippophae rhamnoides l.) jako dodatki do żywności oraz ocena ich rynku w Polsce, „Kosmos” 62(4), 2013, 571−581.
  2. Malinowska P., Olas B., Rokitnik – roślina wartościowa dla zdrowia, „Kosmos” 65(2), 2016, 285–292.
  3. Basu M., Prasad R., Jayamurthy P. i wsp., Anti-atherogenic effects of seabuckthorn (Hippophaea rhamnoides) seed oil, „Phytomedicine” 14, 2007, 770–777.
  4. Li T.S., Beveridge T.H.J., Drover J.C.G., Phytosterol content of sea buckthorn (Hippophae rhamnoides L.) seed oil: Extraction and identification, „Food Chemistry” 101, 2007, 1665–1671.
  5. Ting H.C., Hsu Y.W., Tsai C.F. i wsp., The in vitro and in vivo antioxidant properties of seabuckthorn (Hippophae rhamnoides L.) seed oil, „Food Chemistry” 125, 2011, 652–659.
  6. Xu Y.J., Kaur M., Dhillon R.S. i wsp.,. Health benefits of dea buckthorn for the prevention of cardiovascular diseases, „Functional Foods” 3, 2011, 2−12.
  7. Zadernowski R., Szałkiewicz M., Czaplicki S., Skład chemiczny i wartość odżywcza owoców rokitnika (Hippophae rhamnoides L.), „Przemysł Fermentacyjny i Owocowo-Warzywny” 8−9, 2005, 56–58.
  8. Patel C.A., Divakar K., Santani D. i wsp., Remedial prospective of Hippophae rhamnoides Linn. (Sea Buckthorn), „ISRN Pharmacology” 2012, 1−6.
  9. Zeb A., Anticarcinogenic potential of lipids from hip-pophae. Evidence from the recent lite­rature, „Asian Pac. J. Cancer P” 7, 2006, 32−34.

O autorze

Marzena Lamont

CZYTAM ARTYKUŁY

Dietetyk i specjalista ds. zdrowia publicznego. Główny dietetyk serwisu Kcalmar i współautorka oprogramowania Kcalmar.pro dla dietetyków. Doktorantka Uniwersytetu Medycznego w Lublinie. Autorka publikacji naukowych i popularnonaukowych.