menu close arrow_back_ios person_add home

Alergia pokarmowa jako jedna z przyczyn powstawania AZS

Małgorzata Cyran

Z GABINETU DIETETYKA

01-11-2018

20/2018

Atopowe zapalenie skóry (AZS) – to choroba charakteryzująca się występowaniem zmian zapalnych skóry z towarzyszącym im silnym świądem. Zachorowalność na AZS dotyczy dużej części populacji, szczególnie zamieszkującej kraje uprzemysłowione, w tym ok. 20% dzieci i 1–3% osób dorosłych.

Choroba w głównej mierze ujawnia się w dzieciństwie. Z danych naukowych wynika, że u ok. 40% chorych dzieci objawy pojawiają się przed 6 miesiącem życia, a u ok. 50% – przed ukończeniem 1 roku życia. Remisja atopowego zapalenia skóry dotyczy aż 60–90% pacjentów i zaliczana jest do chorób przewlekłych. W patogenezie AZS niezwykle ważną rolę odgrywa alergia pokarmowa, która stanowi czynnik w powstaniu, diagnozowaniu oraz leczeniu atopowego zapalenia skóry1.

 

Alergia pokarmowa a AZS

 

Alergia pokarmowa definiowana jest jako nieprawidłowa reakcja immunologiczna organizmu powodująca występowanie objawów klinicznych po zwyczajowo konsumowanych pokarmach lub dodatkach do żywności. Objawy alergii pokarmowej mogą dotyczyć jednego lub kilku narządów równocześnie. Jedną z postaci alergicznej nadwrażliwości organizmu są reakcje skórne, tj. atopowe zapalenie skóry, pokrzywka (inaczej obrzęk naczynioruchowy), grudzik uczuleniowy oraz inne zmiany zapalne, którym towarzyszy świąd i suchość skóry2. Alergia pokarmowa, obok predyspozycji genetycznych i innych czynników drażniących, stanowi 1/3 powodów zachorowalności na atopowe zapalenie skóry. Ostatnie wyniki badań potwierdzają, że AZS to w rzeczywistości choroba alergiczna etiologią zbliżona do alergicznego nieżytu nosa oraz astmy oskrzelowej, lecz obejmująca inny element układu odpornościowego, tzw. Skin Associated Lymphoid Tissue – SALT3. U osób z atopią główną przyczyną stanu zapalnego jest duża ilość przeciwciał IgE, co podkreśla potencjalną rolę alergenów w patogenezie AZS. Dysfunkcja układu pokarmowego ma istotne znaczenie u chorych z atopowym zapaleniem skóry. Obecność przeciwciał IgE na nabłonku jelita wiąże się z intensywnym przenikaniem antygenów przez barierę jelitową, co wpływa na wzmożony proces ich wchłaniania. Z kolei stosunkowo szybkie wchłanianie białek w prosty sposób może zapoczątkować lub wzmożyć odpowiedź immunologiczną na skórze1.

 

Patofizjologia

 

Mechanizm powstawania reakcji alergicznej jest bardzo złożony, ponieważ odczyn alergiczny następuje dopiero po minimum dwóch kontaktach z alergenem. Podczas pierwszej styczności dochodzi do tzw. uczulenia organizmu, a mianowicie wytworzenia przeciwciał, tj. immunoglobuliny (głównie klasy E) albo limfocytów. Przy drugim kontakcie ujawnia się rekcja alergiczna organizmu, która może mieć charakter wczesny albo późny. Reakcja wczesna (natychmiastowa) typu pierwszego (Early Allergic Reaction – EAR) rozpoczyna się w ciągu kilku minut od styczności z alergenem. Reakcja ta bazuje na połączeniu kompleksów IgE – antygen z mastocytami i bazofilami, czego efektem jest uwolnienie mediatorów biorących udział w powstawaniu odczynów alergicznych, takich jak: histamina i leukotrieny. Konsekwencją jest ostra reakcja skórna, tj. pokrzywka oraz obrzęk naczynioruchowy. Faza pierwsza alergii ustępuje po 1–3 godzinach. Przy większych dawkach alergenu może nastąpić druga faza alergii (Late Phase Allergic Reaction – LPR), której objawy mijają dopiero po 12–24 godzinach. Wyżej opisywana faza charakteryzuje się obrzękiem skóry o typie nacieku. Zarówno pierwszy, jak i drugi typ alergii są IgE-zależne2

Atopowe zapalenie skóry (AZS) – to choroba charakteryzująca się występowaniem zmian zapalnych skóry z towarzyszącym im silnym świądem. Zachorowalność na AZS dotyczy dużej części populacji, szczególnie zamieszkującej kraje uprzemysłowione, w tym ok. 20% dzieci i 1–3% osób dorosłych.

Chcesz przeczytać więcej?

Pełna treść artykułu, wraz z załącznikami do pobrania, dostępna jest dla prenumeratorów czasopisma, po zalogowaniu się.


O autorze

Małgorzata Cyran

CZYTAM ARTYKUŁY

Absolwentka Uniwersytetu Rzeszowskiego na kierunku Technologia Żywności i Żywienie Człowieka w Rzeszowie. Ukończyła studia podyplomowe w Instytucie Żywności i Żywienia w Warszawie, na kierunku Jakość i bezpieczeństwo żywności i żywienia,  a także szkolenia specjalistyczne z zakresu dietetyki. Aktualnie Specjalista ds. Jakości Żywności w branży spożywczej oraz autorka artykułów dietetycznych, farmaceutycznych i żywieniowych.