Zaparcia są częstym powodem konsultacji pediatrycznych i gastroenterologicznych. Nawet 40% tych wizyt dotyczy dzieci przed ukończeniem 1. r.ż., a 16% dzieci w wieku 22 miesięcy. Zaparcie może mieć podłoże organiczne lub czynnościowe. Do przyczyn organicznych zalicza się m.in. chorobę Hirschsprunga, choroby endokrynologiczne, metaboliczne, neurologiczne, przeszkodę mechaniczną, nieprawidłowości anatomiczne czy też stosowanie niektórych leków. Prawie 95% przypadków zaparć to zaparcia czynnościowe, określane również jako zaparcia nawykowe, nie wymagające skomplikowanej diagnostyki czy leczenia w warunkach szpitalnych¹ .

Zespół jelita drażliwego (ang. IBS – irritable bowel syndrome), to zaburzenie układu pokarmowego o charakterze czynnościowym. Diagnostyka IBS polega na wykluczeniu innych jednostek chorobowych, na przykład celiakii, choroby Leśniowskiego-Crohna, czy innych nieswoistym zapaleń jelit¹.

Zaburzenia czynnościowe przebiegające z bólem brzucha z powodu braku wytycznych i niejasnej patogenezy stanowią wyzwanie zarówno dla pediatry, jak i dla dietetyka. Rodzice dzieci z objawami ze strony przewodu pokarmowego często sięgają po diety eliminacyjne mimo ograniczonych dowodów naukowych dotyczących ich skuteczności. Dieta z ograniczeniem węglowodanów łatwo fermentujących (low-FODMAP) jest stosowana z powodzeniem u dorosłych pacjentów z zespołem jelita drażliwego, jednak jej rola u dzieci budzi wątpliwości.

czyli jak regularna aktywność fizyczna i edukacja żywieniowa wpływają
na nawyki żywieniowe dzieci i młodzieży

Problem nadwagi i otyłości jest wysoce alarmującym zjawiskiem odnotowywanym na świecie. Statystyki wskazują na trwający trend wzrostu liczby dzieci z nadwagą i otyłością¹. W Stanach Zjednoczonych nadmierna masa ciała to druga, zaraz po paleniu tytoniu, przyczyna komplikacji zdrowotnych oraz narastającego ryzyka przedwczesnego zgonu². Zgodnie ze Światową Organizacją Zdrowia (WHO) nadwaga i otyłość dotyka nawet 10% dzieci i młodzieży na całym świecie, natomiast w Europie średnio jeden na trzech chłopców oraz jedna na pięć dziewczynek w wieku od sześciu do dziewięciu lat ma nadmierną masę ciała³.

Karmienie jest procesem złożonym, który wymaga zaangażowania wielu systemów, m.in. centralnego i obwodowego układu nerwowego, mechanizmu ustno-gardłowego, układu krążeniowo-oddechowego, przewodu pokarmowego, oraz prawidłowej budowy i funkcjonowania struktur twarzoczaszki i układu mięśniowo-szkieletowego. Dodatkowo, aby interakcje te przebiegały w sposób prawidłowy, niezbędne jest nabywanie umiejętności niezbędnych do etapu rozwojowego dziecka i jego fizjologii. Zakłócenie w którymkolwiek z tych systemów naraża dziecko na ryzyko pojawienia się trudności w prawidłowym pobieraniu pokarmów i w rezultacie może prowadzić do poważnych konsekwencji. W przypadku rozwoju i utrzymywania się pediatrycznych zaburzeń karmienia (Pediatric Feeding Disorder, PFD) można zaobserwować nieprawidłowości w więcej niż jednym z powyższych systemów. Ocena i wdrożenie efektywnego planu interwencji PFD wymaga zaangażowania specjalistów z wielu dyscyplin^1,2.

W niniejszym artykule kontynuowany jest temat dotyczący trudności w karmieniu i jedzeniu u dzieci. W pierwszej części omówiono różne formy tych trudności oraz ich potencjalne przyczyny medyczne. Poza podłożem organicznym, w procesie diagnostycznym i terapeutycznym, należy rozważyć inne, równie ważne czynniki.