Dokładny mechanizm progresywnego niszczenia tkanki tarczycowej nie jest do końca poznany. Choroba Hashimoto jest uważana za zaburzenie odporności zależnej od limfocytów T, spowodowanej reakcją między genami podatności a czynnikami środowiska1,3,4.
Biorąc pod uwagę złożoność etiopatogenezy HT, uzasadnione są dalsze badania nad terapiami, które mogą pozytywnie modyfikować czynniki środowiskowe i zmniejszać ryzyko dla osób wrażliwych genetycznie5 . Odpowiednio skonstruowana Protokół autoimmunologiczny w chorobie Hashimoto i zbilansowana dieta może stać się ważnym czynnikiem regulującym funkcjonowanie tarczycy.
Protokół autoimmunologiczny (z ang. Autoimmune Protocol Diet, AIP) jest sposobem żywienia proponowanym dla osób chorujących na choroby autoimmunologiczne, w tym na zapalenie tarczycy typu Hashimoto, w celu wsparcia i odnowy organizmu po ataku przez własne przeciwciała, w którym to zostały zniszczone komórki różnych narządów. Ponieważ jest to dieta eliminacyjna, ma na celu zidentyfikowanie czynników, antygenów pokarmowych wywołujących w organizmie chorego stan zapalny5,6,7.
GENEZA DIETY
AIP jest modyfikacją diety paleolitycznej, czyli „diety naszych przodków”. Ten model wzoruje się na sposobie żywienia ludzi żyjących w epoce paleolitu. Byli to ludzie łowcy-zbieracze. Ich dieta opierała się głównie na chudych mięsach, rybach, podrobach, owocach i warzywach. W żywieniu nie pojawiały się wymagające obróbki rośliny strączkowe, nabiał czy niektóre oleje5,7.
W obecnych czasach dieta zwykłego człowieka jest bogata w przetworzoną żywność, rafinowane tłuszcze, przeróżne produkty nabiałowe o zróżnicowanym składzie chemicznym, węglowodany proste i wszelkie dodatki do żywności. W przypadku ludzi z predyspozycjami genetycznymi i narażeniem na działanie czynników środowiska może zostać zaburzona homeostaza organizmu. AIP rozpoczyna się od wyeliminowania określonych produktów, a także zwróceniu uwagi na stosowanie negatywnych zwyczajów żywieniowych, które mogą mieć wpływ na zaburzenie flory mikrobiomu przewodu pokarmowego5 . Bardzo ważną częścią układu odpornościowego są jelita, w których tkance limfatycznej błon śluzowych (GALT) znajduje się aż 70% limfocytów. Bariery fizjologiczne przewodu pokarmowego są istotnym czynnikiem zabezpieczającym wnikanie patogenów i alergenów. Nieprawidłowo funkcjonujące jelita prowadzą do dysfunkcji bariery nabłonka i są głównym powodem wielu innych zaburzeń autoimmunologicznych. Gdy wykluczymy z diety chorego pokarmy nietolerowane przez niego, doprowadzimy do uszczelnienia bariery jelitowej i poprawy jej funkcjonowania. W jelicie cienkim 1/5 tyroksyny jest przekształcana w trijodotyroninę4,8. Nieszczelność jelit, spowodowana niewłaściwą dietą, sprawia, że organizm człowieka jest stale narażony na obce antygeny. Uwrażliwia to układ odpornościowy związany z błoną śluzową jelit, wywołując jego nadmierną reakcję i w konsekwencji powodując zaburzenia ze strony układu pokarmowego w postaci m.in. wszelakich nietolerancji pokarmowych. Wzmożona reakcja immunologiczna organizmu jest w konsekwencji przyczyną chorób autoimmunologicznych, takich jak choroba Hashimoto9 .
GŁÓWNE ZAŁOŻENIA PROTOKOŁU
Protokół autoimmunologiczny zawiera elementy diety eliminacyjnej i polega na wykluczeniu z codziennego jadłospisu produktów potencjalnie wywołujących stan zapalny na okres minimum 30 dni, a najkorzystniej na okres 90 dni. Kolejnym etapem jest stopniowe wprowadzanie produktów i obserwowanie, które powodują reakcje zapalne i związane z nimi uciążliwe objawy4,7. Wykluczanie pokarmów i obserwowanie reakcji organizmu na ponowne ich włączenie jest istotnym momentem terapii żywieniowej. Dzięki temu osoba dotknięta Hashimoto może dowiedzieć się, na jakie grupy produktów lub konkretne pokarmy jej organizm reaguje stanem zapalnym. Należy jednak podkreślić, że choroba ta u każdego pacjenta przebiega inaczej. U jednego pacjenta dolegliwości i nietolerancja mogą występować w przypadku zupełnie odmiennego produktu niż u innej chorej osoby. Tak więc, nie u każdego chorego eliminacja konkretnych grup produktów będzie konieczna. Odżywianie może wspierać leczenie. Dobrze skomponowana dieta oparta na prostym, jakościowym protokole dietetycznym, poprzez poprawę doboru żywności i jakości diety, może poprawić jakość życia osób z HT, zmniejszyć otyłość i poprawić parametry metaboliczne6 .
W ciągu ostatnich 40 lat udowodniono, że choroba Hashimoto (z ang. Hashimoto’s Thyroiditid, HT) ma podłoże autoimmunizacyjne i jest spowodowana interakcją między czynnikami genetycznymi a warunkami środowiska1,2.
