Mogą być związane ze zwiększoną przepuszczalnością błon śluzowych, spowolnieniem pasażu jelitowego, zmniejszeniem wydzielania kwasów żołądkowych, mogą też być ściśle powiązane ze składem mikroflory jelitowej. Te ostatnie zmiany mogą wpływać na jakość życia osób starszych, dlatego tak istotne jest przeciwdziałanie niekorzystnym zmianom składu flory jelit¹.

Mikrobiota jelitowa

Bakterie – to grupa drobnoustrojów zasiedlających organizm człowieka i będących jego naturalną, endogenną mikroflorą. Występują zarówno w układzie moczowo-płciowym, jak i układzie oddechowym, w tkankach skórnych oraz w jelitach². Okazuje się, że mikroflora jelit składa się z większej liczby bakterii, niż wynosi łączna liczba komórek tworzących ludzki organizm. Warto też dodać, że jelita zasiedlane są przez 300–500 gatunków bakterii³.

Do funkcji mikrobioty jelitowej zalicza się:

• udział w procesach trawienia i wchłaniania składników odżywczych,
• rolę w procesach syntezy witamin (B1, B2, B12, K),
• stymulowanie układu immunologicznego,
• zapobieganie nowotworom jelita grubego,
• zwiększanie bioprzyswajalności wapnia, magnezu i żelaza niehemowego,
• dekoniugację kwasów żółciowych,
• wytwarzanie krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych będących źródłem energii dla kolonocytów (komórek nabłonka jelita grubego),
• hamowanie rozwoju bakterii patogennych^4–6.

Skład mikroflory jelit kształtuje się w pierwszych latach życia człowieka, stabilizuje się około 2–4 roku życia, a następnie zmienia się w zależności od bardzo wielu czynników7. Nie określono dotychczas optymalnego składu mikroflory jelit, która gwarantowałaby zachowanie dobrego stanu zdrowia. Natomiast dowiedziono, że tworzą ją zarówno drobnoustroje o potencjalnie korzystnym działaniu (bakterie z rodzaju Lactobacillus, Bifidobactrium, Eubacterium i Fusobacterium), jak i drobnoustroje chorobotwórcze (np. Clostridium, Staphylococcus, Proteus, Pseudomonas), a także bakterie z rodzaju Furmicutes i Bacteroides⁸.

Ze względu na różnorodne warunki panujące w jelicie (związane głównie z wartością pH i dostępnością tlenu) w różnych częściach układu pokarmowego można znaleźć inne gatunki bakterii. Na indywidualny skład mikroflory jelit wpływają także: wiek, sposób żywienia, stan zdrowia, stres, pH soku żołądkowego, przyjmowane leki, środowisko i styl życia^{9, 10}. Potwierdzono, że liczne modyfikacje w składzie mikrobioty następują u osób starszych, niekoniecznie jako bezpośredni wynik procesu starzenia, ale jako pośredni skutek pogorszenia stanu zdrowia czy przyjmowanych leków^11–13. Obserwuje się wówczas zmniejszenie zarówno liczby niepatogennych bakterii z rodzaju Bacteroides, Bifidobacterium, jak bakterii z rodzaju Lactobacillus. Jednocześnie wskazuje się na przyrost mikrobioty chorobotwórczej, w tym: Eschericha coli, Clostridium, Streptococci oraz Enterobacteria^{6, 14, 15}. Ponadto obserwuje się niekorzystne obniżenie liczby bakterii z rodzaju Firmicutes¹⁶.