W jaki sposób powinno ono być przez nas interpretowane? Co powinniśmy wiedzieć o małopłytkowości? Na co powinniśmy zwrócić uwagę pacjentowi? Czy układane przez nas zalecenia dietetyczne wraz z jadłospisem powinny zawierać szczegółowe wskazówki także pod względem trombocytopenii?
Czym jest małopłytkowość oraz jakie są przyczyny jej występowania
Trombocyty – to powstające w szpiku kostnym składniki morfotyczne krwi, które biorą udział w procesie jej krzepnięcia. Ich wartość referencyjna wynosi od 150 000 do 400 000/ul, jednak liczba ta może ulegać pewnym wahaniom, zmieniać się w ciągu doby średnio o 10%, a u kobiet miesiączkujących można zaobserwować niekiedy spadek płytek krwi nawet o 50%1.
Przyjmowanie niektórych środków farmakologicznych, rozwój niektórych jednostek chorobowych czy przewlekły niedobór pewnych składników pokarmowych w diecie może powodować znaczące obniżenie liczby trombocytów we krwi, a osiągnięcie wartości 20 000–30 000/ul może stwarzać już istotne zagrożenie zdrowotne nie tylko w postaci rozwoju niedokrwistości, ale także pojawienia się nasilonych krwotoków1, 2.
Wyróżniamy 3 rodzaje małopłytkowości:
- Małopłytkowość wrodzona – jest dziedziczona autosomalnie dominująco (związana jest z mutacją genu MYH9).
- Małopłytkowość centralna nabyta – przyczyną tego rodzaju małopłytkowości może być m.in. działanie alkoholu etylowego (obserwowane u osób uzależnionych od alkoholu), leków cytostatycznych, soli złota, leków działających moczopędnie, leków antyalergicznych, aspiryny, a także niektórych antybiotyków. W piśmiennictwie można znaleźć także informacje wskazujące na powiązanie między występowaniem małopłytkowości a aplazją szpiku kostnego.
Wspomniany rodzaj małopłytkowości obserwuje się również w przypadku: niedokrwistości z niedoboru żelaza, niedoboru w organizmie witaminy B12 i/lub B9, w trakcie zakażeń wirusowych (wirus różyczki, mononukleoza zakaźna, cytomegalowirus, wirusowe zapalenie wątroby B bądź C, wirus HIV), zakażenia Helicobacter pylori, powikłań schorzeń tkanki łącznej, chorób autoimmunologicznych. Małopłytkowość pojawia się także u kobiet w ciąży, u których zjawisko to może mieć różne natężenie.
- Małopłytkowość obwodowa – przyczyną tego rodzaju małopłytkowości jest niszczenie trombocytów w mechanizmach immunologicznych (te z kolei dzielą się na pierwotne, tj. wynikające z obecności autoprzeciwciał, i wtórne) bądź nieimmunologicznych (np. zespół hemolityczno-mocznicowy)1–4.
Małopłytkowość (zwana również trombocytopenią, skazą krwotoczną) wiąże się ze zmniejszeniem liczby trombocytów (płytek krwi) w układzie krwionośnym człowieka poniżej wartości uznawanej za normę (tj. < 150 000/ul). W gabinecie dietetycznym, analizując dostarczone przez pacjenta wyniki badań, niekiedy możemy zaobserwować opisywane wyżej zjawisko.
