Do utrzymania balansu biologicznego żywego organizmu, konieczne jest utrzymanie stanu dynamicznej równowagi jego składników, w którym ulegają one ciągłej syntezie i rozkładowi. Warunkiem koniecznym jest wymiana materii i energii między organizmem a otoczeniem. Człowiek pozyskuje niezbędne do życia składniki odżywcze, przede wszystkim przez układ pokarmowy i płuca, jak również w drodze kontaktu ze środowiskiem zewnętrznym.

Przez układ pokarmowy przyjmujemy substancje odżywcze, które stanowią źródło energii i spełniają szereg innych funkcji. Do podstawowych substancji odżywczych, niezbędnych do uzyskania energii, należą białka, tłuszcze i węglowodany. Do pozostałych składników zaliczamy minerały, mikroelementy i witaminy. Ważnym elementem organizmu jest woda, która u dorosłego człowieka stanowi około 50% jego masy.

Nasza dieta zapewnia dostarczanie niezbędnych składników odżywczych, ale potrzeby żywieniowe zmieniają się w trakcie życia. Inne są w czasie wzrostu i rozwoju organizmu, inne w czasie podwyższonej aktywności fizycznej lub psychicznej, inne w czasie ciąży, inne w czasie choroby. Dla prawidłowego przebiegu procesów metabolicznych naszego organizmu, niezbędna jest nie tylko wystarczająca porcja jedzenia będącego źródłem substancji odżywczych, ale również zdolność organizmu do pobierania tych substancji z pożywienia, ich przyswajania i dalszego przetwarzania.

Planeta Ziemia bez dzieci – dla większości brzmi to jak koncept filmu science fiction. Ale czy na pewno nie ma się czym martwić? Niepłodność jest zjawiskiem, które według aktualnych danych dotyka około 15% par, które starają się o ciążę¹. Ta liczba może wydawać się niewielka, ale kiedy przedstawimy to bardziej obrazowo, problem zaczyna nabierać znaczącej wagi: według raportu Światowej Organizacji Zdrowia w latach 1990–2010 czterdzieści osiem i pół miliona par było niezdolnych do poczęcia dziecka. Gdyby każdej z nich udało się wydać na świat jedno dziecko, byłyby one w stanie zaludnić kraj wielkości Hiszpanii.

Termin mikrobiota odnosi się do ogółu mikroorganizmów występujących w danym siedlisku, a najważniejszą rolę w organizmie człowieka odgrywa mikrobiota jelitowa, ponieważ przewód pokarmowy stanowi największą powierzchnię, za pomocą której człowiek może kontaktować się z otoczeniem. Do podstawowych funkcji mikrobioty jelitowej zaliczamy: utrzymanie integralności ściany jelita, syntezę kluczowych witamin oraz ochronę przed patogennymi bakteriami i wirusami. Poza tym mikrobiota uczestniczy w metabolizmie składników odżywczych oraz przekształca węglowodany spożyte w diecie w krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe (SCFAs – short chain fatty acids)¹⁴, których stężenie i proporcje mogą być wykładnikiem funkcji mikrobioty jelitowej²² i odgrywa kluczową rolę w immunomodulacji³. Zaburzenie równowagi mikrobioty nazywane jest dysbiozą i może być skutkiem niewłaściwej diety, stosowania leków i innych czynników²⁰.

Zarówno lekarze pediatrzy, jak i dietetycy podkreślają znaczącą rolę prawidłowego żywienia dzieci już od najwcześniejszych lat życia i jego wpływu na rozwój fizyczny i umysłowy dziecka. Istotnie duży wpływ na to, co dziecko będzie preferowało w przyszłości ma głównie odpowiednio zbilansowana dieta kobiety, rodzaj karmienia, a także dobór podawanych dziecku produktów.

W trakcie trwania ciąży dochodzi do szeregu zmian w organizmie kobiety, w tym do zmian w mikroflorze przewodu pokarmowego i pochwy. Mogą one mieć wpływ na samopoczucie ciężarnej, a także na przebieg ciąży i zdrowie dziecka. Stosowanie probiotyków pozwala na modyfikację mikroflory jelitowej i w konsekwencji może zmniejszać ryzyko rozwoju cukrzycy ciążowej, nadmiernego przyrostu masy ciała i przedwczesnego porodu ^3,12,36, a w połogu zmniejszyć zapadalność na lęk i depresję poporodową u kobiet ²⁷. Ponadto interwencje wpływające na skład drobnoustrojów jelitowych ciężarnej mają wpływ na mikrobiotę nowonarodzonego dziecka ²⁵.

Woda to główny składnik naszego ciała – jej ilość w organizmie waha się w granicach 45–75% jego masy i zależy od płci, budowy ciała oraz wieku. Biorąc pod uwagę ilość wody w ciele człowieka, łatwo dojść do wniosku, że ma ona ogromny wpływ na nasze zdrowie i życie. Woda jest naturalnym środowiskiem dla przebiegu reakcji chemicznych, biochemicznych oraz wszelkich procesów życiowych zachodzących w komórkach naszego organizmu. Charakteryzuje się wysokim ciepłem właściwym, co przyczynia się do zapewnienia prawidłowego przebiegu procesu termoregulacji oraz utrzymania równowagi kwasowo-zasadowej i wodno-elektrolitowej. Negatywne skutki niedostatecznego spożycia wody w stosunku do zapotrzebowania szybko są odczuwalne i widoczne, a duży deficyt może stać się ogromnym zagrożeniem dla zdrowia i życia.

17 października 2020 r. odbył się V Narodowy Kongres Żywieniowy. Poruszone zostały na nim najbardziej aktualne zagadnienia związane z odżywianiem i zdrowym stylem życia. Okazuje się, że Polacy mają wciąż bardzo niski poziom wiedzy na temat czynników wpływających na zdrowie oraz prewencyjnego znaczenia odpowiedniego żywienia. Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego (NHZ) opracował nowe zalecenia zdrowego żywienia, które przedstawił dr hab. n. o zdr. Grzegorz Juszczyk. Dotychczas znaną „Piramidę Zdrowego Żywienia i Aktywności Fizycznej” zastąpił „Talerz Zdrowego Żywienia”. Nowe zalecenia zostały opracowane na podstawie przeglądu najnowszej literatury badającej wpływ poszczególnych składników odżywczych na zdrowie człowieka¹. 

W ostatnich latach kiełki zyskują coraz większe znaczenie wśród konsumentów, którym zależy na zwiększeniu wartości odżywczej diety. Ich bogaty skład chemiczny oraz względnie łatwa i tania technologia produkcji powodują, że stają się pożądanym produktem. Kiełki są cennym źródłem podstawowych składników, takich jak aminokwasy, kwasy tłuszczowe, witaminy, składniki mineralne i przeciwutleniacze¹. Z tego względu mogą być wartościowym dodatkiem do diety. Są również o wiele mniej kaloryczne od samych nasion i produktów z nich wytwarzanych^2,3.

Nestlé Polska już od sześciu lat wspiera program „Lekkoatletyka dla każdego!” prowadzony przez Polski Związek Lekkiej Atletyki. W jego ramach w całej Polsce realizowane są zajęcia sportowe dla dzieci i młodzieży. Uczestnicy programu otrzymują także dawkę wiedzy z zakresu prawidłowego odżywiania – zarówno podczas szkoleń dla trenerów, jak i poprzez działania edukacyjne skierowane do dzieci i ich rodziców. Jak pokazują wyniki badań, ci skutecznie wdrażają wskazówki żywieniowe w życie

Nawracające zakażenia układu oddechowego (ZDO) w okresie jesienno-zimowym stanowią istotny problem medyczny zarówno dla pacjenta, jak i dla lekarza rodzinnego czy pediatry. Duża częstość ZDO ma też określone przełożenie na straty finansowe związane z absencją w pracy. Według danych Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w 2014 roku najwięcej zwolnień lekarskich, bo niemal 5 tysięcy, wydano właśnie z powodu chorób układu oddechowego. Najczęściej, bo w 85%, mają one podłoże wirusowe⁵.

W Polsce suplementy diety cieszą się dużą popularnością, a granica pomiędzy koniecznością ich zażywania a stosowaniem bez uzasadnienia jest bardzo cienka. Wskazaniem do skorzystania z suplementu jest sytuacja, kiedy dostarczenie z dietą odpowiedniej ilości danego składnika może być utrudnione lub niemożliwe.

Cukrzyca typu 2 jest najczęściej diagnozowanym typem i obecne choruje na nią ponad 400 milionów ludzi na świecie. Jednocześnie była ona przyczyną 4 milionów zgonów na świecie w 2017 r. i według Międzynarodowej Federacji Diabetologicznej (IDF) do 2045 roku liczba osób chorych na cukrzycę sięgnie 700 milionów¹.

Na przestrzeni ostatnich lat prowadzono wiele badań dotyczących wpływu aktywnej formy witaminy D na zdrowie człowieka. Jedną z najczęstszych awitaminoz stanowi właśnie niedobór tej witaminy².

W XXI wieku choroba nowotworowa wciąż jest drugą przyczyną zgonów wśród dorosłych, a zachorowalność na nowotwory rośnie. Ryzyko niedożywienia i niedożywienie stanowią ważny problem w terapii chorych onkologicznie.

Odżywianie każdego z nas kształtowało się przez lata. Każdy z nas lubi swoje odżywianie. Chociaż niejednokrotnie o tym nie mówimy, to jednak każdy wie, że jedzenie daje mu najwięcej przyjemności w życiu.

Nutriepigenetyka (ang. nutritional epigenetics, nutriepigenetics) to dziedzina nauki zajmująca się badaniem wywołanych dietą modyfikacji epigenetycznych, które zmieniają strukturę chromatyny i funkcje genów, prowadząc do długoterminowych efektów zdrowotnych. Dokładne poznanie zależności między składnikami żywności a naszym kodem epigenetycznym niesie ze sobą ogromne możliwości i nadzieje w zakresie chemoprewencji wielu schorzeń.

Scotta Jurka z dużą dozą pewności można nazwać ikoną diety roślinnej w sporcie. Ten ultramaratończyk dwukrotnie wygrał uchodzący za najtrudniejszy bieg na świecie Badwater Ultramarathon. Rozgrywany on jest na trasie 217 km i wiedzie przez Dolinę Śmierci, w której temperatura potrafi przekraczać nawet 50 stopni Celsjusza. To jego książka inspirowała i wciąż inspiruje wielu sportowców (zwłaszcza biegaczy), do spróbowania diety roślinnej, z której stosowaniem Jurek łączył swoje ogromne sukcesy. To, czy są ku temu podstawy, przeanalizujemy w niniejszym artykule.

Len zwyczajny (łac. Linum usitatissimum) należy do jednych z najwcześniej uprawianych roślin na świecie. Swoją łacińską nazwę, którą można przetłumaczyć jako „bardzo użyteczny”, zawdzięcza najprawdopodobniej temu, iż możemy wykorzystać każdą część tej rośliny.

Praca z pacjentem który ma problem z podjadaniem, a w konsekwencji nadwagą czy nawet otyłością jest skomplikowana i wymaga działań zespołowych. Na pierwszym miejscu w takim zespole musi być dietetyk, który prowadzi merytorycznie cały proces – ustala kaloryczność posiłków czy zapotrzebowanie u pacjenta. Jednak doświadczenie uczy, że do zmiany szkodliwych nawyków konieczne jest też zrozumienie emocji samego pacjenta, podanie jego motywów do zmiany i wydobycie ich na „światło dzienne”. Jest to niezbędne do ustanowienia z pacjentem realistycznego celu, podzielenia go na mniejsze etapy, a po drodze nauczenie kontroli apetytu przez między innymi odróżnienie stopnia sytości i głodu. Specjalnie dla takich osób w Centrum Rozwoju w Gdańsku pod superwizją PTTPBDMiR powstał 9-tygodniowy program „Asertywne odchudzanie”. Dietetyk i terapeuta czasem z pomocą psychiatry czy innego lekarza pomaga pacjentowi zachęca i ocenia realistyczność wyznaczonego celu. Wśród pacjentów są często osoby, które już wielokrotnie próbowały poradzić sobie ze szkodliwymi nawykami i obciążone są smutkiem, złością i poczuciem winy. Ważnym akcentem w trakcie jego trwania jest akceptacja punktu widzenia uczestnika, który w każdej chwili może asertywnie powiedzieć: muszę odpocząć, potrzebuje przerwy, chcę zrobić krok w tył, żeby zweryfikować swoje cele czy motywy i nie musi to wcale oznaczać przerwania czy opóźnienia dojścia do sukcesu. W zespole siła – więcej o programie w kolejnym numerze „Współczesnej Dietetyki”.

Z uwagi na zmieniające się trendy, postęp medycyny, coraz większą świadomość społeczeństwa, a także promowanie zdrowego stylu życia, stale poszerza się wiedza na temat pozytywnego wpływu aktywności fizycznej na ciało oraz psychikę.

Miażdżyca to choroba przewlekła obejmująca tętnice dużej i średniej wielkości, takie jak: aorta, tętnice wieńcowe, szyjne, nerkowe czy też biodrowe. W jej przebiegu dochodzi do gromadzenia się złogów w przestrzeniach między śródbłonkiem naczyniowym a warstwą mięśniową naczynia.