menu close arrow_back_ios person_add home

Suplementacja beta-alaniny w pływaniu

Dietetyk sportowy Natalia Główka

DIETETYKA SPORTOWA

04-07-2016

6/2016

Zakwaszenie mięśni (zwiększona produkcja pochodzących z kwasu mlekowego H+ we włóknach mięśniowych i tym samym spadek pH w mięśniach i we krwi) jest główną przyczyną zmęczenia w trakcie wysiłków beztlenowych o wysokiej intensywności.

Prawdopodobny mechanizm polega na konkurencji pomiędzy jonami wodoru i wapnia o troponinę, co zmniejsza możliwość prawidłowej kurczliwości mięśni.

Wysoki poziom H+ może spowalniać produkcję energii poprzez zmniejszenie ilości kluczowych enzymów glikolitycznych, zmniejszać odnowę fosfokreatyny, zaburzać uwalnianie wapnia z retikulum endoplazmatycznego oraz zwiększać odczucie zmęczenia w trakcie wysiłku fizycznego1, 2.

 

W celu zmniejszenia poziomu zakwaszenia mięśni i odsunięcia odczucia zmęczenia coraz bardziej popularne wśród sportowców staje się stosowanie suplementów. Jednym z nich jest beta-alanina, która przez podniesienie poziomu karnozyny w mięśniach może zwiększać zdolności buforujące i opóźniać zmęczenie. Nawet niewielka poprawa wydolności staje się istotna w przypadku, gdy różnice pomiędzy zdobyciem złotego i srebrnego medalu wynoszą niekiedy zaledwie setne części sekundy3.

 

Karnozyna i beta-alanina

Karnozyna (beta-alanyl-L-histydyna) jest naturalnie występującym, zmagazynowanym w mięśniach szkieletowych dipeptydem syntetyzowanym z L-histydyny i beta-alaniny przy udziale syntetazy karnozyny. Karnozynaza, enzym rozkładający karnozynę, jest obecny w serum krwi i różnych tkankach organizmu, ale nie ma go w mięśniach szkieletowych3. U ludzi zawartość karnozyny wynosi 10−40 mmol/kg suchej masy ciała (średnio 20−30). Na poziom zmagazynowania karnozyny wpływa wiele czynników, takich jak: płeć (u mężczyzn więcej), rodzaj włókien mięśniowych (więcej we włóknach szybkokurczliwych), wiek (u starszych mniej) oraz zawartość karnozyny w pożywieniu4−6. Uważa się, że karnozyna spełnia rolę najefektywniejszego wewnątrzkomórkowego bufora protonów w mięśniach. Stanowi aż 40% pojemności buforującej mięśni u zwierząt i 7% u ludzi (jednak wymaga to dalszych szczegółowych badań). Atomy azotu na pierścieniu imidazolu mogą łatwo przyjmować protony w fizjologicznym pH i dlatego uważa się, że zdolności buforujące karnozyny są znacznie większe niż dwuwęglanów czy nieorganicznych fosforanów w trakcie wysiłku fizycznego. Potencjalna rola karnozyny nie ogranicza się jednak do zdolności buforujących. Może zachowywać się jak antyoksydant, wyszukując wolne rodniki, a tym samym redukując stres oksydacyjny, oraz ma zdolności chelatujące metale przejściowe. Dodatkowym potencjalnym efektem działania karnozyny może być zwiększanie wrażliwości włókien mięśniowych na wapń, co może mieć bezpośredni wpływ na pracę mięśni. Jednak ten mechanizm nie został jeszcze dobrze poznany u ludzi3.

Zakwaszenie mięśni (zwiększona produkcja pochodzących z kwasu mlekowego H+ we włóknach mięśniowych i tym samym spadek pH w mięśniach i we krwi) jest główną przyczyną zmęczenia w trakcie wysiłków beztlenowych o wysokiej intensywności.

Chcesz przeczytać więcej?

Pełna treść artykułu, wraz z załącznikami do pobrania, dostępna jest dla prenumeratorów czasopisma, po zalogowaniu się.


O autorze

Natalia Główka

CZYTAM ARTYKUŁY

Dietetyk sportowy i kliniczny, doktorantka w Zakładzie Dietetyki w Instytucie Żywienia Człowieka i Dietetyki Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, absolwentka Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, specjalistka Fundacji Otylii Jędrzejczak i Swim For a Dream oraz członek organizacji The International Society of Exercise Immunology (ISEI). Zawodowo od wielu lat współpracuje ze sportowcami uprawiającymi różne dyscypliny wytrzymałościowe, natomiast naukowo zajmuje się immunożywieniem w sporcie oraz wpływem suplementacji ergogenicznej i strategii żywieniowych na specyficzne zdolności wysiłkowe.