OLEJ RZEPAKOWY: WŁAŚCIWOŚCI ODŻYWCZE
Olej rzepakowy według statystyk uprawiany jest na ok. 44 milionach hektarów pól na świecie, co stanowi jeden z najbardziej popularnych gatunków uprawnych w rolnictwie2. Rzepak to żółtokwitnąca roślina należąca do rodziny Brassicaceae. Rodzimie wywodzi się z terenów śródziemnomorskich oraz północnej Europy. Zidentyfikowany został ok. 2000 r. p.n.e. Znany był z wysokiej zawartości kwasu erukowego, a jego ilość w roślinie szacowano na ponad 40%. Początkowo, wiążąc roślinę z niekorzystnym działaniem kwasu, rzepak produkowany był w ograniczonych ilościach, jedynie na rzecz przemysłu, jednak w 1976 roku kanadyjscy naukowcy we współpracy z polskim profesorem z Poznania – Janem Krzymańskim, usprawnili jego uprawę w taki sposób, by nowe odmiany rzepaku cechowały się mniejszą jego zawartością, wówczas jego uprawa została rozpowszechniona, a w 1985 roku FDA, a więc amerykańska Agencja ds. Żywności i Leków uznała olej rzepakowy jako bezpieczny do spożycia. Obecnie jest to jeden z najczęściej produkowanych tłuszczów na świecie. Cechuje się on niskim poziomem nasyconych kwasów tłuszczowych, przy jednocześnie dość znacznej zawartości jedno- oraz wielonienasyconych kwasów tłuszczowych. W swym składzie zawiera 61% kwasu oleinowego, 21% kwasu linolowego oraz 11% kwasu alfa-linolenowego. Skupia w swym składzie także niezwykle korzystne dla zdrowia sterole roślinne (ok. 0,53–0,97%), jak i tokoferole – witamina E o działaniu kardioprotekcyjnym, jak i niezwykle dobrze wpływająca na kondycję włosów, skóry i paznokci oraz opóźniająca starzenie się12.
Olej ten przede wszystkim jako tłuszcz bogaty jest w kwasy omega 3 oraz 6, w tym w szczególności właśnie kwas alfa-linolenowy (ALA), który natomiast metabolizowany jest do kwasu eikozapentaenowego (EPA) i w nieco mniejszym stopniu do kwasu dokozaheksaenowego (DHA), których niedobór występuje bardzo często, a suplementację zaleca się nawet kobietom w ciąży1. Zalecana dawka suplementacyjna EPA + DHA przez Polskie Towarzystwo Pediatryczne dla kobiet ciężarnych to 1–1,5 g/dobę, z czego ilość samego DHA stanowi 0,5–0,6 g/dobę. Natomiast w przypadku ciąży zagrożonej, ilość tę powinno się zwiększyć do 1 g/dobę3. Według niektórych doniesień olej rzepakowy zaliczany jest do głównych źródeł pokarmowych kwasu DHA wśród populacji światowej ze względu na dość niską cenę i łatwą dostępność2.
Tłuszcze są składnikami diety, które pojawiają się na naszych talerzach każdego dnia. Są zarówno komponentami produktów spożywczych, jak i produktami dodawanymi w celu wzbogacenia smaku gotowego dania czy też wykorzystywanymi surowcami w przygotowywaniu potraw podczas procesów obróbki. Jednym z najczęściej używanych olei roślinnych w polskich domach jest olej rzepakowy, wokół którego od dawna krążą mity. Według części jest to jeden z najlepszych źródeł tłuszczu, natomiast inni unikają go pełni obaw. Sprawdzamy, jak klasyfikuje się olej rzepakowy według najnowszej literatury.
