menu close arrow_back_ios person_add home

Interakcje leków z żywnością

Dietetyk kliniczny Ewa Grabani

Z GABINETU DIETETYKA

03-03-2017

10/2017

Interakcje występujące między lekami a żywnością mają ogromne znaczenie w aspekcie skuteczności leczenia. Żywność spożywana przez pacjentów może zwiększać bądź zmniejszać biodostępność leków. Spożywane produkty mogą również oddziaływać na czas, po którym lek zacznie działać.

Niezmiernie istotne jest więc, aby zażywane leki były przyjmowane zgodnie z zaleceniami − jedne przed, inne zaś po posiłku. Ponadto składniki żywności mogą zaburzać lub wzmagać działanie preparatów farmaceutycznych. Na podstawie piśmiennictwa i aktualnych badań w artykule zostaną przedstawione rodzaje interakcji żywności z lekami1.

 

Pierwsze interakcje pomiędzy lekami a żywnością dostrzeżono za czasów Paracelsjusza (lekarza, przyrodnika oraz filozofa). Najczęstsze oddziaływania dotyczą fazy farmakokinetycznej, czego skutkiem jest zmniejszenie bądź zwiększenie stężenia leku oraz występowanie zjawiska antagonizmu bądź synergizmu między lekami a żywnością. Składniki pokarmowe mogą zaburzać działanie preparatów farmaceutycznych, wpływać na intensywność objawów niepożądanych1.

Uwzględniając czynniki, które mają wpływ na działanie leków, wyróżnia się 3 główne rodzaje/fazy interakcji pomiędzy lekami i żywnością. Pierwszą fazą, w której zachodzą oddziaływania, jest faza farmaceutyczna (interakcje zachodzą głównie w czasie przygotowania leku), drugą fazą jest faza farmakodynamiczna, trzecią − faza farmakokinetyczna1.

 

Faza farmakodynamiczna

Oddziaływania farmakodynamiczne występują wówczas, gdy skutek działania jednego leku jest zmieniany przez inną substancję czynną. Synergizmem nazywa się dodatnie działanie, zaś przeciwstawne − antagonizmem. Synergizm to zdarzenie związane z obustronnym potęgowaniem działania dwóch lub więcej ksenobiotyków, które są zażywane w bliskiej odległości czasowej bądź w tym samym czasie. Synergizm dzieli się na: synergizm hiperaddycyjny lub addycyjny. Dokładne informacje przedstawia tabela 1.

Składnik pokarmowy Lek

Przykładowe skutki działań synergicznych

Kofeina Kofeina aminofenazon/kwas acetylosalicylowy Zwiększenie działania przeciwbólowego
Kofeina Aminofilina Niepokój, tachykardia, zaburzenia snu
Kofeina Kofeina Pobudzenie ośrodkowego układu nerwowego, zaburzenia rytmu serca, bezsenność, bóle głowy
Kofeina Teofilina Zaburzenia rytmu serca, skurcze mięśni, pobudzenie psychoruchowe, tachykardia
Sole potasowe Inhibitory konwertazy angiotensyny/spironolakton (zwiększenie stężenia witaminy K we krwi), osłabienie mięśni, zaburzenia rytmu serca, ból głowy
Lukrecja Furosemid (obniżenie stężenia witaminy K we krwi), bóle i skurcze mięśni, zaburzenia rytmu serca
Lukrecja Glikozydy naparstnicy (obniżenie stężenia witaminy K we krwi), zaburzenia rytmu serca
Zmniejszenie spożycia sodu Niesteroidowe leki przeciwzapalne/inhibitory konwertazy angiotensyny Zagrożenie uszkodzenia nerek

 

Interakcje występujące między lekami a żywnością mają ogromne znaczenie w aspekcie skuteczności leczenia. Żywność spożywana przez pacjentów może zwiększać bądź zmniejszać biodostępność leków. Spożywane produkty mogą również oddziaływać na czas, po którym lek zacznie działać.

Chcesz przeczytać więcej?

Pełna treść artykułu, wraz z załącznikami do pobrania, dostępna jest dla prenumeratorów czasopisma, po zalogowaniu się.


O autorze

Ewa Grabani

CZYTAM ARTYKUŁY

Dietetyk kliniczny, psychodietetyk. Pracuje w Centralnym Szpitalu Klinicznym w Warszawie, Klinika Chorób Wewnętrznych, Endokrynologii i Diabetologii. Współpracownik Instytutu Zdrowego Żywienia i Dietetyki Klinicznej „Sanvita”