Szczytową masę kostną człowiek buduje do końca drugiej dekady życia, głównie poprzez dietę bogatą m.in. w wapń, białko oraz witaminę D. Ważną rolę pełnią również inne składniki, jak witaminy A, C, witaminy z grupy B, a także wybrane mikroskładniki. Ich wykorzystanie wspomagane jest zdrowymi nawykami, m.in. aktywnością fizyczną i utrzymaniem prawidłowej masy ciała. Przypuszcza się, że zarówno w przyswajalności, jak i w profilaktyce samej osteoporozy pomocna może być podaż probiotyków oraz prebiotyków. Pamiętać jednak należy, że po skończeniu drugiej dekady życia wszelkie działania dietetyczno- -suplementacyjne mają raczej charakter utrzymujący masę kostną na osiągniętym poziomie lub zminimalizowanie jej utraty.
PRZYCZYNY OSTEOPOROZY
Jak pokazują statystyki, na osteoporozę cierpi około 75 mln ludzi w Europie, USA i Japonii. W Polsce blisko 2,1 miliona osób boryka się z tym schorzeniem1,2. Według etiologii osteoporozy podzielić można na pierwotne, które są zdecydowanie częstsze (70% przypadków) oraz wtórne (dotyczy 30% pacjentów). Do osteoporoz pierwotnych należą osteoporozy młodzieńcze, pomenopauzalne i starcze. Wtórna osteoporoza jest natomiast konsekwencją stosowanych leków, zaburzeń genetycznych, a także może występować na tle endokrynologicznym2,3. Niezależnie od przyczyny osteoporozy, podaż składników budulcowych kości jest najważniejszym elementem profilaktyki i leczenia. Oprócz składników dietetycznych, których działanie jest w zakresie osteoporozy oczywiste, poszukuje się innych czynników wspomagających osoby borykające się z osteoporozą. Takimi składnikami są m.in. probiotyki oraz prebiotyki, które mogą modyfikować mikrobiotę człowieka.
WPŁYW MIKROBIOTY NA TKANKĘ KOSTNĄ
Badania nad związkiem pomiędzy mikrobiotą a układem kostnym u ludzi są bardzo obiecujące, jednak wymagają dalszych badań. Naukowcy starają się znaleźć mechanizmy, które wytłumaczą wpływ mikrobioty i szczepów probiotycznych na funkcjonowanie tkanki kostnej. Jedną z koncepcji badań było wykorzystanie myszy germ-free (pozbawionych mikrobioty). Na tej podstawie sformułowano teorie, według których mikrobiota jelitowa wpływa na kościec poprzez różne mechanizmy, m.in. absorpcję składników pokarmowych z jelit (np. wapnia i witamin), działanie układu immunologicznego – prawdopodobnie poprzez wpływ na różnicowanie komórek T lub też przez tzw. jelito przesiąkliwe (ang. leaky gut) poprzez translokacje składników przez nabłonek jelit. Inne koncepcje sugerują udział układu wydzielniczego, m.in. hormonów płciowych, serotoniny czy kortyzolu4. Serotonina to neuroprzekaźnik, którego intensywność syntezy jest determinowana przez mikrobiotę. Uważana jest ona za czynnik, który wpływa na masę kośćca, a spadek jej stężenia najprawdopodobniej powoduje zahamowanie procesu ubytku masy tkanki kostnej4. Innym mechanizmem wpływu mikrobioty na prewencję osteoporozy jest jej działanie na produkcję krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych (np. bakterie Akkermansia muciniphila i Faecalibacterium prausnitzii) i obniżenie wartości pH w jelicie (np. przez działanie kwasu mlekowego), co sprzyja chociażby wchłanianiu wapnia5,6
Osteoporoza to przewlekła choroba szkieletu, w której dochodzi do pogorszenia jakości tkanki kostnej. Jej następstwem jest znacząco zwiększone ryzyko złamań. Najbardziej efektywną metodą walki z osteoporozą pozostaje wciąż profilaktyka, mająca na celu uzupełnienie substancji budulcowych dla kości już od najmłodszych lat.
