Połykanie jest skomplikowanym procesem wymagającym odpowiedniej synchronizacji kilku układów w naszym organizmie. Składa się z trzech faz: ustnej, gardłowej i przełykowej.
Pierwsza faza jest kontrolowana przez ośrodkowy układ nerwowy i podlega kontroli świadomej. Biorą w niej udział te same narządy i nerwy, które są angażowane do utrzymania prawidłowej artykulacji. Faza druga, czyli faza gardłowa, jest niezależna od naszej woli. W trakcie tego procesu jama nosowa jest zamykana poprzez uniesienie podniebienia miękkiego. Ostatni etap połykania rozpoczyna się poprzez otwarcie górnego zwieracza przełyku, a kończy się w momencie przejścia kęsa pokarmowego przez dolny zwieracz przełyku1.
Zaburzenia połykania definiuje się jako trudności w formowaniu kęsa pokarmowego i przesuwaniu go w kierunku gardła oraz trudności z rozpoczęciem ruchów połykowych lub trudności w przechodzeniu kęsa przez przełyk do żołądka. Objawy dysfagii to uczucie zalegania kęsa pokarmowego za mostkiem, rozpierania, gniecenia w klatce piersiowej i/lub uczucie zatrzymywania się pokarmu w przełyku. Może jej towarzyszyć ból związany z przełykaniem2. Przyczyny zaburzeń połykania są bardzo liczne i mogą dotyczyć wszystkich etapów procesu połykania na skutek trzech mechanizmów: stanu zapalnego, zwężenia mechanicznego i uszkodzenia przewodnictwa nerwowo-mięśniowego. Dysfagia może być spowodowana miejscowo rozrastającymi się nowotworami, uszkodzeniem nerwów czaszkowych czy grzybicą lub innymi stanami zapalnymi w obrębie jamy ustnej, gardła czy przełyku. Do zaburzeń połykania mogą prowadzić również schorzenia nerwowo-mięśniowe, czyli np. stwardnienie zanikowe boczne, stwardnienie rozsiane3.
U osób starszych częstość występowania zaburzeń połykania jest znacząco wyższa niż u młodych. Dysfagia często wynika z upośledzenia sprawnego przebiegu aktu połykania w następstwie naturalnego procesu starzenia się organizmu. Jednym z głównych powodów występowania dysfagii u osób starszych jest prawdopodobnie zmniejszenie wrażliwości receptorów czuciowych zlokalizowanych w jamie ustnej i gardle lub osłabienie mięśni biorących udział w połykaniu4. Poza tym po 60 roku życia częstą przyczyną zaburzeń połykania są również choroby neurologiczne (m.in. udar mózgu, choroby neurodegeneracyjne) oraz nowotwory5.
Połykanie jest skomplikowanym procesem wymagającym odpowiedniej synchronizacji kilku układów w naszym organizmie. Składa się z trzech faz: ustnej, gardłowej i przełykowej.
Pełna treść artykułu, wraz z załącznikami do pobrania, dostępna jest dla prenumeratorów czasopisma, po zalogowaniu się.
Seniorzy są grupą o specyficznych potrzebach, nie tylko żywieniowych. Postępowanie dietetyczne u osób starszych wymaga indywidualnego ujęcia pod kątem potrzeb fizjologicznych, stanu zdrowia, obecności chorób towarzyszących. Często są to również modyfikacje wieloletnich przyzwyczajeń i nawyków, które mogą dodatkowo oddziaływać na sposób żywienia, a tym samym na stan zdrowia.
Otyłość − to nadmierne nagromadzenie tkanki tłuszczowej w organizmie, przekraczające jego fizjologiczne potrzeby i możliwości adaptacyjne, mogące prowadzić do niekorzystnych skutków dla zdrowia. Za otyłość uważa się stan, w którym tkanka tłuszczowa stanowi więcej niż 20% całkowitej masy ciała u mężczyzn oraz 25% u kobiet.
Zespół fibromialgii należy do chorób niezapalnych, które charakteryzują się przede wszystkim, występowaniem uogólnionego bólu mięśni szkieletowych w połączeniu z tkliwością uciskową dotykanego miejsca na ciele pacjenta. Obszary te są określane przez lekarzy i fizjoterapeutów jako tzw. „punkty tkliwe”. Dodatkowo obserwuje się również szereg dolegliwości współtowarzyszących.
