Choroby sercowo-naczyniowe są główną przyczyną śmierci w Polsce i na świecie. Czynniki ryzyka tych chorób (zaburzenia lipidowe, nadciśnienie, nadwaga) dotykają większości dorosłych Polaków. Obecnie mamy do wyboru różne dostępne metody leczenia chorób sercowo-naczyniowych oraz zmniejszania czynników ryzyka. Są to interwencje chirurgicznie, farmakoterapia oraz zmiany w sposobie życia. Jedną z najważniejszych zmian w stylu życia jest zmiana diety. Takie podejście zyskało nawet nazwę "medycyny stylu życia" i znajduje wielu zwolenników wśród lekarzy, dietetyków i trenerów.

Dieta, a w zasadzie program doktora Ornisha, wpisuje się właśnie w tę koncepcję. Trzeba bowiem uściślić, że program doktora Ornisha to nie tylko dieta, ale też inne zmiany, takie jak rezygnacja z palenia, kontrola stresu oraz umiarkowana aktywność fizyczna. Zmiany te są istotne, jednak to diecie w największym stopniu przypisuje się działanie programu doktora Ornisha.

Na czym opiera się program dra Ornisha?

W pierwotnym badaniu o nazwie Lifestyle Heart Trial¹ doktor Ornish proponował swoim pacjentom niskoprzetworzoną dietę roślinną (whole foods, plant based diet). Mimo silnego ograniczenia produktów odzwierzęcych nie była to dieta wegańska, ponieważ pacjenci mogli spożywać 1 szklankę beztłuszczowego mleka lub jogurtu dziennie oraz białka jaj. Inne dozwolone produkty to świeże owoce i warzywa, niskoprzetworzone zboża, strączki, w tym soja. Z diety wyeliminowane zostały wszystkie produkty bogate w tłuszcze, również te uchodzące za zdrowe tłuszcze, takie jak oliwa z oliwek czy orzechy. Również kofeina została wyeliminowana, natomiast alkohol był dozwolony (do 2 standardowych jednostek dziennie), choć nie był polecany. Co ciekawe, ograniczenie soli było wymagane jedynie przy nadciśnieniu tętniczym – może to tłumaczyć umiarkowany wpływ programu na ciśnienie krwi. Wymagana była suplementacja witaminą B12, co wynika z bardzo małej ilości produktów odzwierzęcych w diecie. Według założeń dieta miała dostarczać 70–75% energii z węglowodanów, 15–20% z białek i 10% z tłuszczów. Dieta nie zakładała restrykcji kalorycznej, jednak duża objętość produktów i niska zawartość tłuszczu w diecie sprawiała, że większość ludzi podczas stosowania diety Ornisha dostarczała mniej kalorii niż potrzebowała, co przynosiło redukcję masy ciała.