menu close arrow_back_ios person_add home

Woda jako niezbędny składnik homeostazy przestrzeni komórkowych

Dietetyk rodzinny Agnieszka Senk

Z GABINETU DIETETYKA

07-01-2018

15/2018

W sytuacji niedoboru wody (odwodnienie) błony komórkowe stają się mniej przepuszczalne, utrudniają przepływ hormonów i składników odżywczych do wnętrza komórki i wypływanie produktów przemiany materii, które powodują uszkodzenia komórek, co w efekcie może prowadzić do częściowego lub całkowitego zniszczenia komórki.

Woda jest podstawowym składnikiem warunkującym zdrowe funkcjonowanie każdej komórki. Komórki zawierają wodę i są otoczone wodą. W sytuacji niedoboru wody (odwodnienie) błony komórkowe stają się mniej przepuszczalne, utrudniają przepływ hormonów i składników odżywczych do wnętrza komórki i wypływanie produktów przemiany materii, które powodują uszkodzenia komórek, co w efekcie może prowadzić do częściowego lub całkowitego zniszczenia komórki.

Około 60% masy ciała stanowi woda: płyn pozakomórkowy stanowi średnio 1/3 wody w organizmie, a płyn śródkomórkowy – 2/3 wody w organizmie3. Woda w przestrzeni śródkomórkowej w 1/4 znajduje się śródnaczyniowo w postaci osocza i limfy, bez elementów morfotycznych, a pozostała część w przestrzeni pozanaczyniowej – jako tak zwana woda śródmiąższowa oraz jako woda przestrzeni transcelularnej. Woda transcelularna, na którą składają się płyny w opłucnej, w świetle jelit, drogach żółciowych, trzustkowych i moczowych, płyn mózgowo-rdzeniowy oraz płyn w komórkach oka, stanowi około 2,4% masy ciała i w warunkach fizjologicznych nie ma większego znaczenia w gospodarce wodno-elektrolitowej, jednak w niektórych stanach patologicznych nabiera ona podstawowego znaczenia w regulacji tych zaburzeń, stając się tak zwaną trzecią przestrzenią2, 8.

Woda przestrzeni śródkomórkowej, która stanowi 40% masy ciała, składa się z wody pozanaczyniowej oraz śródnaczyniowej zawartej w krwinkach. Oba przedziały są w osmotycznej równowadze dzięki całkowitej przepuszczalności błon komórkowych dla wody. Prawidłowe nawodnienie organizmu polega na utrzymaniu fizjologicznych wielkości przestrzeni wodnych. W jego utrzymaniu zasadniczą funkcję pełnią płuca i nerki, które jako pierwsze reagują na zaburzenia wodno-elektrolitowe, w postaci tak zwanej autoregulacji, zanim jeszcze pojawią się sygnały nerwowe lub hormonalne. Charakterystyka zaburzeń gospodarki wodnej i sodowej jest stosunkiem bilansu sodowego do bilansu wolnej wody. Zmiany gospodarki sodu związane są ze zmianą składu i objętości płynu pozakomórkowego, natomiast zmiany molalności płynów ustrojowych są wynikiem dodatniego lub ujemnego bilansu wolnej wody i dotyczą przestrzeni pozakomórkowej oraz śródkomórkowej3.

W sytuacji niedoboru wody (odwodnienie) błony komórkowe stają się mniej przepuszczalne, utrudniają przepływ hormonów i składników odżywczych do wnętrza komórki i wypływanie produktów przemiany materii, które powodują uszkodzenia komórek, co w efekcie może prowadzić do częściowego lub całkowitego zniszczenia komórki.

Chcesz przeczytać więcej?

Pełna treść artykułu, wraz z załącznikami do pobrania, dostępna jest dla prenumeratorów czasopisma, po zalogowaniu się.


O autorze

Agnieszka Senk

CZYTAM ARTYKUŁY

Absolwentka Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego w Warszawie. W pracy zawodowej związana ściśle z obszarem edukacji pacjenta. Jako ekspert zaangażowana w takie projekty, jak: Medonet.pl, atopowe sos.pl, związana z Fundacją Szczęśliwi bez Cukru. Jako dietetyk rodzinny prowadzi indywidualne poradnictwo dietetyczne w ramach własnej praktyki Bodylicious, gdzie szczególną troską otacza dzieci, kobiety w ciąży, karmiące matki oraz ich najbliższą rodzinę. Współpracuje z przedszkolami, gdzie prowadzi warsztaty dla dzieci oraz personelu, pomagając wprowadzać zdrową dietę w placówkach. Autorka bloga o zdrowym odżywianiu bodylicious.pl.