menu close arrow_back_ios person_add home

Flawonoidy – dotychczas nieznane korzyści dla zdrowia

Specjalista w zakresie żywienia człowieka i dietetyk dr inż. Katarzyna Okręglicka

NOWOŚCI W ŻYWNOŚCI

04-11-2019

26/2019

Flawonoidy są jedną z największych grup wtórnych metabolitów roślinnych. Są to substancje fenolowe izolowane z roślin, dlatego są częścią ludzkiej diety. Działają w roślinach jako przeciwutleniacze, środki przeciwdrobnoustrojowe, fotoreceptory oraz środki odstraszające.

Wiele badań sugeruje, że flawonoidy wykazują aktywność biologiczną, tj. działanie przeciwalergiczne, przeciwwirusowe, przeciwzapalne, przeciwnowotworowe, rozszerzające naczynia oraz hamujące peroksydację lipidów. Jednak najwięcej uwagi poświęcono aktywności przeciwutleniającej tych związków, czyli  neutralizacji tworzenia się wolnych rodników w organizmie.

Większość spożywanych flawonoidów jest w znacznym stopniu rozkładana do różnych kwasów fenolowych i to one unieszkodliwiają wolne rodniki. W źródłach roślinnych zidentyfikowano kilka tysięcy flawonoidów, a liczba ta nadal rośnie1.

Flawonoidy można podzielić na różne podgrupy w zależności od pierścienia węglowego C, do którego przyłączony jest pierścień B, oraz stopnia nienasycenia i utlenienie pierścienia C. Flawonoidy, w których pierścień B jest połączony w pozycji 3 pierścienia C, nazywamy izoflawonami. Te, w których pierścień B jest połączony w pozycji 4, nazywamy neoflawonoidami, a te, w których pierścień B jest połączony w pozycji 2, można dalej dzielić na kilka podgrup na podstawie cech strukturalnych pierścienia C. Wśród tych podgrup wyróżniamy: flawony, flawonole, flawanony, flawanole lub katechiny, antocyjany i chalkony2.

W związku z tym, że związki te są wszechobecne w roślinach, stanowią bardzo istotny element w diecie człowieka. Szacuje się, że człowiek w ciągu dnia spożywa średnio 1 g związków flawonoidowych.

Pomimo wielu badań, metabolizm flawonoidów nie jest do końca poznany. Uważa się, że około połowa tych związków konsumowanych z dietą jest wchłaniana w niezmienionej postaci, a głównymi miejscami metabolizmu są wątroba i jelita. Flawonoidy są transportowane do enterocytów ze światła jelita w różny sposób. Niektóre związki są transportowane na zasadzie dyfuzji prostej, inne – na zasadzie transportu aktywnego, w zależności od budowy chemicznej. Wchłonięte produkty rozkładu flawonoidów trafiają do krwiobiegu, gdzie zostają związane z białkami osocza, najczęściej z albuminami. Niewchłonięte związki zostają wydalone z moczem, a w nieznacznej ilości – z kałem3. Bardzo ważnym miejscem metabolizmu tych związków jest wątroba, gdzie wskutek obecności enzymów detoksykujących ulegają hydroksylacji i demetylacji. Powstałe w wątrobie metabolity przemierzają z krwią do tkanek, gdzie wykazują różnorodną aktywność metaboliczną. Część metabolitów flawonoidów powstających w wątrobie jest wydalana do żółci, a dalej trafia do krążenia jelitowo-wątrobowego, gdzie jest zwrotnie wchłaniana z jelita. Pozostała część zostanie wydalona przez nerki4.

Flawonoidy są jedną z największych grup wtórnych metabolitów roślinnych. Są to substancje fenolowe izolowane z roślin, dlatego są częścią ludzkiej diety. Działają w roślinach jako przeciwutleniacze, środki przeciwdrobnoustrojowe, fotoreceptory oraz środki odstraszające.

Chcesz przeczytać więcej?

Pełna treść artykułu, wraz z załącznikami do pobrania, dostępna jest dla prenumeratorów czasopisma, po zalogowaniu się.


O autorze

dr inż. Katarzyna Okręglicka

CZYTAM ARTYKUŁY

Specjalista w zakresie żywienia człowieka i dietetyki, pracownik naukowy w Zakładzie Medycyny Zapobiegawczej i Higieny Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, autorka wielu publikacji naukowych i popularnych.