ŹRÓDŁA NUKLEOTYDÓW W DIECIE

Większość nukleotydów potrzebnych w naszym organizmie jest otrzymywana w ramach bezpośredniej syntezy (de novo), nukleotydy mogą również zostać dostarczone w ramach diety. Jak się okazuje, nukleotydy w postaci nukleoprotein, czyli białek połączonych z kwasem nukleinowym naturalnie występują w większości produktów pochodzenia zwierzęcego i roślinnego. Największe ich ilości możemy znaleźć mięsie zwierzęcym, rybach i nasionach roślin strączkowych, niemniej jednak znajdują się one także w mleku, jajach kurzych, a nawet w owocach.
Ile nukleotydów znajduje się w poszczególnych grupach produktów?

•  podroby zwierzęce: 50–400 mg/100 g,
•  owoce morza: 80–350 mg/100 g,
•  rośliny strączkowe: 140–490 mg/100 g,

Ciekawostką jest również fakt, że nukleotydy można znaleźć w preparatach odżywczych dla niemowląt, a także w mleku kobiecym. Nukleotydy znajdują się najczęściej głównie w białku pokarmowym, które ulegając procesom trawienia w przewodzie pokarmowym, głównie z udziałem enzymów proteolitycznych, może zostać wykorzystane do produkcji kwasów nukleinowych. Enzymy obecne w przewodzie pokarmowym, jak fosfodiesterazy, umożliwiają rozpad białka do nukleotydów, które następnie są hydrolizowane do nukleozydów przez fosfatazę alkaliczną w świetle jelita. Uzyskane w ten sposób nukleozydy mogą zostać wchłaniane przez enterocyty lub mogą ulec one dalszej degradacji w ramach działania nukleozydazy, do zasad azotowych – puryn i pirymidyn¹.

W JAKI SPOSÓB SUPLEMENTOWAĆ NUKLEOTYDY DIETETYCZNE?

Nukleotydy dietetyczne można podawać w ramach żywienia pozajelitowego, w formie doustnej, za pośrednictwem suplementów farmakologicznych lub bezpośrednio z diety.
Suplementacja nukleotydów dietetycznych w ramach żywienia pozajelitowego to najlepiej opisana forma podawania nukleotydów. Została ona opracowana przez profesora Shohei Ogoshi i pierwotnie ich skład zawierał inozynę, monofosforan guanozyny, cytydynę, urydynę i tymidynę w stosunku molowym 4:4:4:3:1. Formuła ta jest najczęściej wykorzystywana w leczeniu uszkodzonych zwłaszcza serca², wątroby³, mięśni i błony śluzowej jelita⁴.
Nukleotydy dietetyczne podawane za pośrednictwem suplementów doustnych są relatywnie skuteczną formą ich podawania, w porównaniu z żywieniem pozajelitowym. Jest to związane z faktem, że zarówno błona śluzowa jelit, jak i wątroba, stanowią potężne bariery dla transportu nukleotydów (zwłaszcza adenozyny) z układu pokarmowego do tkanek docelowych.

KORZYŚCI WYNIKAJĄCE Z PRZYJMOWANIA NUKLEOTYDÓW DIETETYCZNYCH W FORMIE DODATKOWEJ SUPLEMENTACJI:

•  Poprawa odporności: suplementacja nukleotydami dietetycznymi może pomóc w przywróceniu sprawności odpowiedzi immunologicznej. W tym przypadku suplementacja AMP, GMP i UMP przyczyniła się do zwiększenia produkcji immunoglobulin, w tym IgG i IgM⁵.
•  Wsparcie odporności małych dzieci: włączenie suplementacji nukleotydami (31,2 mg CMP, 17,7 mg UMP, 9,8 mg AMP i 14,4 mg GMP/L) u niemowląt urodzonych o czasie, przyczyniła się do wzmocnienia odpowiedzi układu humoralnego z udziałem przeciwciał H influenzae typu b oraz błonicy, czego nie zaobserwowano u dzieci karmionych mlekiem matki w pierwszym półroczu życia⁶.
•  Wsparcie odpowiedzi układu odpornościowego podczas infekcji: zastosowanie suplementacji nukleotydami (uracyl lub adenina) zwiększało odporność na infekcje bakteryjne i grzybicze, zwłaszcza w przypadku Staphylococcus aureus⁷ i Candida albicans⁸.
• Wsparcie regeneracji po wytężonym wysiłku fizycznym: zastosowanie przez 60 dni suplementu nukleotydowego, składającego się urydyny, cytydyny, tyminy, prekursorów nukleotydów adenozyny i guanozyny oraz RNA, u wytrenowanych mężczyzn, poddanych dodatkowo treningowi o wysokiej intensywności, przyczyniło się do zwiększenia poziomu immunoglobuliny IgA w ślinie w porównaniu z placebo i grupami kontrolnymi. Co ciekawe, suplementowana grupa miała również niższy powysiłkowy poziom kortyzolu^9,10.
•  Pozytywny wpływ na rozrost mikroflory jelitowej: suplementacja nukleotydami dietetycznymi przyczyniała się do modulacji wzrostu mikroflory jelitowej poprzez zwiększenie ilości bifidobakterii, które chronią przed infekcją wywołaną enterobakteriami¹¹.
•  Cenne wsparcie dietetyczne dla niemowląt, które z różnych powodów nie mogą być karmione piersią: włączenie nukleotydów do diety niemowlęcej przyczyniało się do wzrostu przepływu krwi w jelitach, co z kolei pozytywnie wpływa na funkcję i szczelność bariery jelitowej¹².
•  U dzieci włączenie do formuły mleka mieszanki z nukleotydów dietetycznych może przyczyniać się do zmniejszenia epizodów biegunki zakaźnej¹³. Wprowadzenie nukleotydów do mieszanek dla niemowląt przyczynia się do zmniejszenia częstotliwości infekcji spowodowanych przez Bacteroides-Porphyromonas-Prevotella (BPP). Co więcej, niemowlęta karmione zarówno mlekiem matki, jak i preparatem uzupełnionym nukleotydami (10,5 mg/l), miały wyższy odsetek bifidobakterii niż enterobakterii¹⁴. Wcześniaki karmione na formułach niemowlęcych uzupełnionych nukleotydami (1,68 mg CMP, 1,98 mg AMP, 2,23 mg GMP, 5,13 mg UMP i 0,68 mg IMP /L) miały wyższy poziom immunoglobulin IgM i IgA w pierwszych 3 miesiącach życia, a także wyższe stężenia swoistej immunoglobuliny IgG przeciwko kazeinie α i β-laktoglobulinie w pierwszym miesiącu życia^15,16.

ZASTOSOWANIE W PRAKTYCE DIETETYKA KLINICZNEGO:

•  Regeneracja tkanki jelita po przeszczepie jelita cienkiego: wzbogacenie diety o mieszaninę złożoną zarówno z nukleotydów, jak i nukleozydów, w składzie inozyna, cytydyna 5’-guanylanu sodu, urydyna i tymidyna pozytywnie wpłynęło na rozwój kosmków jelitowych we fragmencie przeszczepionego jelita, jak i części natywnej¹⁷.
•  Regeneracja błony śluzowej jelita w przypadku częstych biegunek: suplementacja nukleotydami może pomóc w naprawie błony śluzowej jelit uszkodzonej w wyniku przewlekłej biegunki (np. u osób z nietolerancją laktozy) i niedożywieniu^18,19.
•  Regeneracja i wsparcie funkcji wątroby: suplementacja nukleotydami dietetycznymi pomogła naprawić uszkodzenia strukturalne komórek (hepatocytów) spowodowane przez marskość wątroby w ciągu 2 tygodni²⁰. Co więcej, zwiększenie podaży adenozyny w diecie może przyczynić się do zwiększenia ilości energii w formie ATP w hepatocytach u pacjentów z niedokrwieniem wątroby; co z kolei ułatwia powrót do zdrowia po przebytym urazie spowodowanym przez niedokrwienie wątroby²¹.
•  Odżywianie specjalistyczne (immunożywienie): włączenie nukleotydów do składu diet specjalistycznych, skierowanych na wspieranie układu odpornościowego (tzw. immuno-żywienie), jak Impact 1 (Novartis UK), w którego skład wchodzą nukleotydy dietetyczne, arginina i olej rybi, może przyczynić się do zmniejszenia epizodów infekcji, a także liczby dni wymagających hospitalizacji w szpitalu u pacjentów w stanie krytycznym²².

DZIAŁANIE WSPIERAJĄCE DLA OSÓB BĘDĄCYCH W STANIE SKRAJNEGO NIEDOŻYWIENIA

Niedożywienie, zarówno to energetyczne, jak i białkowe jest jedną z przyczyn spowolnienia funkcji komórek układu odpornościowego (tzw. immunosupresja), co z kolei powoduje zmniejszenie odporności na infekcje23. W stanach niedożywienia, szczególnie narażona okazuje się odpowiedź immunologiczna zależna od limfocytów pomocniczych typu T i jest związana ze zmniejszonym wytwarzaniem IL-2 i zmniejszoną liczbą prawidłowych limfocytów typu T^24,25.
W celu przywrócenia funkcji układu odpornościowego i odpowiedzi komórkowej często stosuje się suplementację nukleotydami, która zwłaszcza w warunkach niedożywienia białkowego i głodu pomaga przywrócić prawidłową masę ciała i poprawić odpowiedź układu odpornościowego. Co ciekawe, efekt ten nie był obecny jedynie po dostarczeniu odpowiedniego bilansu kalorii i azotu ale był widoczny jednie po włączeniu nukleotydów dietetycznych.

CZY SUPLEMENTACJA NUKLEOTYDAMI JEST BEZPIECZNA?

Suplementacja nukleotydami dietetycznymi jest skutecznym i bezpiecznym sposobem na wzmocnienie organizmu, jednak w niektórych przypadkach, zwłaszcza u osób, u których wcześniej zdiagnozowano zaburzenia związane z metabolizmem nukleotydów, może ona budzić pewne obawy.
Konsekwencje metaboliczne pojawiają się najczęściej w obecności wysokich niefizjologicznych poziomów puryn, co skutkuje podwyższonym poziomem kwasu moczowego (tzw. hiperurykemia); co w perspektywie czasu może powodować odkładanie się kryształów monohydratu moczanu sodu w stawach oraz wystąpieniem kamieni w drogach moczowych. Dysfunkcja ta spowodowana brakiem enzymu – urykazy, który jest niezbędny do rozłożenia kwasu moczowego do rozpuszczalnego związku, lub nadprodukcją nukleotydów purynowych drogą de novo.
Na chwilę obecną, przeprowadzone badania nie potwierdziły, aby stosowanie nukleotydów w preparatach dla niemowląt powodowało skutki uboczne w obrębie układu pokarmowego; podobnie jak i w przypadku podawania produktów specjalnego przeznaczenia żywieniowego u dorosłych i osób starszych.
W Stanach Zjednoczonych zarówno nukleotydy, jak i ich prekursory są dozwolone w maksymalnej ilości 16 mg/100 kcal formuły²⁶.
Obecna dyrektywa Unii Europejskiej ogranicza stosowanie nukleotydów do maksymalnie 5 mg/100 kcal dla każdego pojedynczego nukleotydu na 100 kcal, w tym: monofosforan cytydyny (CMP), 2,5 mg; monofosforan urydyny (UMP), 1,75 mg; AMP, 1,5 mg; GMP, 0,5 mg; i monofosforan inozyny (IMP), 1,0 mg²⁷.

PODSUMOWANIE

Pojawia się coraz więcej dowodów na to, że podawanie nukleotydów w ramach diety lub bezpośredniej suplementacji może przyczynić się do wsparcia niektórych funkcji organizmu, a także wspomagać regenerację narządów, które zostały uszkodzone w wyniku zaburzeń metabolicznych lub poprzez reakcje zapalne; niemniej jednak warto mieć na uwadze, że dowody te są nadal ograniczone i wymagają większej liczby badań w celu potwierdzenia ich skuteczności.

Wspieraj regenerację organizmu z nową linią czystych nukleotydów dietetycznych od Norsa Pharma. Wypróbuj suplementy nukleotydowe Nucleozin Complete i Nucleoplex!

https://nukleotydydietetyczne.pl/