Charakterystyka fitochemiczna Withania somnifera
Najwięcej uwagi poświęca się witanolidom, które posiadają pierścień steroidowy z łańcuchem bocznym oraz pierścień laktonowy. Głównym związkiem, któremu przypisuje się szczególne znaczenie pod względem farmakologicznym i który występuje w największej ilości, jest witaferyna A.
Tabela 1. Skład fitochemiczny ashwagandhy z podziałem na części rośliny (na podstawie Teli i wsp. 20142)
| Liście | 12 witanolidów, 5 niezidentyfikowanych alkaloidów, glikozydy, kwas chlorogenowy, wolne aminokwasy, glikozydy, taniny, flawonoidy. Głównym związkiem aktywnym jest witaferyna A | |
| Owoce | Enzymy proteolityczne, aminokwasy (alanina, prolina, glicyna, tyrozyna, hydroksyprolina, walina, kwas glutaminowy, cystyna i cysteina), taniny, flawonoidy | |
| Korzeń |
Aminokwasy, alkaloidy, steroidy, skrobia, cukry redukujące, glikozydy, hentriakontant. Główne alkaloidy – pseudotropina, withanina, kuskohigryna, tropina, anaferyna, anahigryna, somniferyna, somnina. Jednym z dominujących składników bioaktywnych jest witaferyna A |
Przedstawione niżej dane będą głównie skupiać się na ekstraktach z korzenia lub sproszkowanym suszonym korzeniu ashwagandhy, gdyż właśnie ta część rośliny wykorzystywana jest najczęściej i preparaty na jej bazie są najłatwiej dostępne w sprzedaży.
Właściwości antyoksydacyjne
Przemiany metaboliczne prowadzą do generowania wolnych rodników. Te z kolei działają negatywnie na organizm, uszkadzając struktury biologiczne1. Z tego powodu stres oksydacyjny uważa się za jedną z głównych przyczyn procesu starzenia się oraz powstawania chorób neurodegradacyjnych, takich jak choroba Parkinsona, Alzheimera oraz w pewnym stopniu schizofrenia i epilepsja3. Pod względem możliwości antyoksydacyjnych przetestowano działanie sitoinozydów VII–X oraz withaferyny A pochodzących z ashwagandhy, weryfikując aktywność enzymów antyoksydacyjnych w mózgu szczura. Glikowitanolidy podawane raz dziennie przez trzy tygodnie zwiększyły aktywność wszystkich tych enzymów w sposób zależny od dawki4. W innym badaniu wodna zawiesina z korzenia Withania somnifera spowodowała spadek poziomu utlenionych lipidów, co potwierdziło ochronne właściwości ashwagandhy5.
Wiele substancji bioaktywnych pochodzenia roślinnego doczekało się wpisania na listę leków. Wielkie nadzieje budzi ashwagandha¸ której przypisywano właściwości uspokajające, wyciszające czy pozwalające odzyskać siły witalne. Withania somnifera (witania ospała) jest rośliną obficie rosnącą na terenach Afryki, obszarów wokół Morza Śródziemnego oraz Indii. Posiada mięsiste korzenie, które są najczęściej wykorzystywanym surowcem ze względu na zawartość składników bioaktywnych, jednak do spożycia zdatne są wszystkie części rośliny1.
