menu close arrow_back_ios arrow_back_ios person_add login

Kąt fazowy a zdrowie człowieka

dr n. med. i n. o zdr. Paulina Górska

WARTO WIEDZIEĆ

01-10-2025

61/2025

Kąt fazowy (PA) zyskuje miano jednego z najbardziej obiecujących wskaźników zdrowia, ponieważ pozwala ocenić organizm z perspektywy komórkowej. Jego wartość odzwierciedla stan odżywienia, funkcjonowanie błon komórkowych oraz ogólną kondycję pacjenta. Niezależnie od tego, czy chodzi o choroby przewlekłe, zaburzenia odżywiania czy monitorowanie leczenia, PA staje się narzędziem, które łączy prostotę pomiaru z wysoką wartością diagnostyczną.

 

KĄT FAZOWY (PA)

Kąt fazowy (PA) to parametr, który jest wykorzystywany nie tylko w badaniach naukowych, ale również w praktyce klinicznej, gdzie pozwala spojrzeć na organizm z poziomu komórkowego. Wartość PA jest istotnym wskaźnikiem stanu odżywienia i ogólnej kondycji organizmu, dzięki czemu znajduje zastosowanie m.in. u pacjentów z chorobami przewlekłymi, nowotworami, zaburzeniami odżywiania czy zespołu nabytego niedoboru odporności.

Kąt fazowy (PA) jest to parametr, który coraz częściej pojawia się w badaniach nad stanem odżywienia i zdrowiem człowieka. Jego wartość wiąże się bezpośrednio ze stanem komórek i ich funkcjonowaniem. Kąt fazowy wyznacza się na podstawie wartości rezystancji i reaktancji uzyskanych w analizie impedancji bioelektrycznej (BIA, ang. bioelectrical impedance analysis). Jego biologiczne znaczenie nie jest w pełni poznane, jednak uznaje się go za wskaźnik zdrowia komórek.

Wartość kąta fazowego pozostaje w ścisłej korelacji z masą komórkową ciała (BCM). Wyższe wartości wskazują na lepsze funkcjonowanie komórek i integralność ich błon, podczas gdy niższe odzwierciedlają utratę tej integralności. Na wartość kąta fazowego wpływa różnica potencjałów po obu stronach błon komórkowych. W przypadku dobrze odżywionych komórek obserwuje się wysoką reaktancję, co prowadzi do uzyskania wysokiego kąta fazowego. Z kolei komórki w złym stanie charakteryzują się odwrotną zależnością, co skutkuje niskimi wartościami PA.

U zdrowych dorosłych osób wartość PA wynosi zazwyczaj 5–7°, natomiast wartości poniżej 5° świadczą o niedożywieniu. Przy czym różnią się one w zależności od płci, wieku i grupy etnicznej. Dotychczasowe obserwacje potwierdzają, że kąt fazowy stanowi nie tylko marker prognostyczny wielu ciężkich stanów chorobowych, ale również narzędzie w ocenie skuteczności leczenia żywieniowego. Obniżone wartości tego parametru negatywnie korelują z rokowaniem m.in. w marskości wątroby, HIV, chorobach nowotworowych oraz u niedożywionych dzieci1.

 

JAK MIERZY SIĘ KĄT FAZOWY?

Kąt fazowy ustala się na podstawie wartości reaktancji i rezystancji uzyskanych za pomocą analizy impedancji bioelektrycznej. Umożliwia ona nieinwazyjną ocenę składu ciała, wykorzystując różnice w przewodzeniu prądu w kompartmencie tłuszczowym i wodnym organizmu.

Metoda impedancji bioelektrycznej wykorzystuje pomiar impedancji – oporu elektrycznego tkanek, przez które przepuszczany jest prąd o niskim natężeniu. Do pomiaru stosuje się zestaw dwóch, czterech lub ośmiu elektrod powierzchniowych umieszczonych w okolicy kostki i nadgarstka, połączonych z analizatorem impedancji. BIA może być wykonywane przy różnych częstotliwościach prądu zmiennego (najczęściej jest to 50 kHz).

Na podstawie pomiaru uzyskuje się wartości opisujące impedancję organizmu, czyli rezystancję (R) i reaktancję (Xc). Rezystancja jest oporem wody i rozpuszczonych w niej elektrolitów, a reaktancja to opór pojemnościowy komórek ciała, które działają jak kondensatory.

Błony komórkowe zbudowane z dwuwarstwy lipidowej mają niską przewodność elektryczną. Działają jak kondensatory elektryczne, gromadząc ładunki po obu stronach i generując potencjał błonowy. Nieprawidłowości w procesach energetycznych i aktywności biochemicznej uniemożliwiają wytworzenie prawidłowego potencjału błonowego i skutkują obniżeniem wartości kąta fazowego. Niskie wartości PA wskazują na zły stan odżywienia organizmu. Obserwuje się je m.in. w nowotworach, chorobach przewlekłych, zaburzeniach odżywiania czy AIDS1.

Kąt fazowy (PA) zyskuje miano jednego z najbardziej obiecujących wskaźników zdrowia, ponieważ pozwala ocenić organizm z perspektywy komórkowej. Jego wartość odzwierciedla stan odżywienia, funkcjonowanie błon komórkowych oraz ogólną kondycję pacjenta. Niezależnie od tego, czy chodzi o choroby przewlekłe, zaburzenia odżywiania czy monitorowanie leczenia, PA staje się narzędziem, które łączy prostotę pomiaru z wysoką wartością diagnostyczną.

Chcesz przeczytać więcej?

Pełna treść artykułu, wraz z załącznikami do pobrania, dostępna jest dla prenumeratorów czasopisma, po zalogowaniu się.


O autorze

dr n. med. i n. o zdr. Paulina Górska

CZYTAM ARTYKUŁY

Doktor nauk medycznych i nauk o zdrowiu, dietetyczka kliniczna, absolwentka Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego (studia I stopnia), Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu (studia II stopnia) i Szkoły Doktorskiej Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu. Z myślą o potrzebach i pragnieniach kobiet założyła poradnię dietetyczną Kobieca Strona Dietetyki. Od 8 lat pokazuje kobietom chorującym na endometriozę, inne choroby kobiece i niepłodność, jak powinna wyglądać dieta wspomagająca leczenie choroby oraz płodność. Wspiera pacjentki nie tylko w dążeniu do lepszego samopoczucia, ale i upragnionej ciąży. 


Czytaj więcej