menu close arrow_back_ios arrow_back_ios person_add login

Współczesna Dietetyka | 61/2025

Szanowni Państwo, Drodzy Czytelnicy!

Jesień to pora roku, która sprzyja refleksji i zwolnieniu tempa. Dni stają się krótsze, spędzamy więcej czasu w domach, a nasze organizmy przygotowują się na chłodniejsze miesiące. Liczę, że to właśnie jesienne popołudnia umożliwią Państwu wygospodarowanie czasu na lekturę naszego czasopisma.

Na łamach bieżącego wydania „Współczesnej Dietetyki” zostało poruszonych wiele tematów istotnych z punktu widzenia dietetyki i medycyny, jednak moją szczególną uwagę zwróciła praca prof. Bożeny Muszyńskiej Grzyby jadalne – zapomniana superżywność o potwierdzonym działaniu. Bowiem ciepła jesień sprzyja spacerom po lesie i często korzystamy z darów natury, spożywając leśne grzyby, których właściwości zdrowotne są, niestety, niedoceniane. Z kolei artykuł autorstwa dr n. med. Karoliny Krupy-Kotary Dietoterapia jako element leczenia zaburzeń lękowych wskazuje istotność sposobu żywienia zarówno w terapii coraz częściej diagnozowanego schorzenia także u młodych osób.

Przechodząc do innych artykułów zawartych w numerze, zapraszam Państwa do zapoznania się z tematem opracowanym przez dr hab. n. med. i n. o zdr. Dominikę Maciejewską-Markiewicz Witamina C, magnez oraz kwasy omega-3 w hiperkortyzolemii i zaburzeniach osi HPA, w którym przedstawiono istotne z punktu opieki dietetycznej informacje. W kolejnym wartościowym artykule dr n. med. Paulina Borek-Trybała zwraca uwagę na to, jak starzenie się nerek warunkuje ilość białka w diecie.

W bieżącym wydaniu nie zabrakło także zagadnień dotyczących między innymi wpływu metforminy na mikrobiotę jelitową, postępowania żywieniowego w raku szyjki i trzonu macicy, a także związku między wielonienasyconymi kwasami tłuszczowymi w mleku ludzkim a snem niemowląt. Ostatni, ale również wartościowy artykuł dotyczy ważnego zagadnienia w dietetyce sportowej, czyli wpływu suplementacji białkiem na skład ciała, adaptacje fizjologiczne i wydolność podczas treningu wytrzymałościowego, a opracował go mgr Marcin Osowski.

 

Zapraszam do lektury,
dr n. med. Aneta Kościołek



Article image

Grzyby jadalne – zapomniana superżywność o potwierdzonym działaniu

prof. dr hab. Bożena Muszyńska

Grzyby jadalne od wieków towarzyszą człowiekowi zarówno jako pożywienie, jak i lekarstwo. Współczesna nauka potwierdza ich niezwykłe właściwości: od działania przeciwzapalnego i przeciwnowotworowego, po wsparcie układu nerwowego i odpornościowego. Zawierają bogactwo bioaktywnych związków, takich jak β-glukany, aminokwasy egzogenne, witaminy, antyoksydanty i biopierwiastki, które czynią z nich jeden z najcenniejszych składników zdrowej diety i skuteczny element terapii wielu chorób cywilizacyjnych.

czytaj dalej

TEMAT NUMERU

Grzyby jadalne – zapomniana superżywność o potwierdzonym działaniu

prof. dr hab. Bożena Muszyńska

Article image

Grzyby jadalne od wieków towarzyszą człowiekowi zarówno jako pożywienie, jak i lekarstwo. Współczesna nauka potwierdza ich niezwykłe właściwości: od działania przeciwzapalnego i przeciwnowotworowego, po wsparcie układu nerwowego i odpornościowego. Zawierają bogactwo bioaktywnych związków, takich jak β-glukany, aminokwasy egzogenne, witaminy, antyoksydanty i biopierwiastki, które czynią z nich jeden z najcenniejszych składników zdrowej diety i skuteczny element terapii wielu chorób cywilizacyjnych.

Czytam więcej
Article image

Wpływ suplementacji białkiem na skład ciała, adaptacje fizjologiczne i wydolność podczas treningu wytrzymałościowego

mgr Marcin Osowski

Białko uchodzi za fundament dietetyki sportowej, wspierając rozwój masy mięśniowej, ale także odgrywając kluczową rolę w regeneracji i adaptacjach wysiłkowych. Najnowsze badania podważają dotychczasowe paradygmaty, wskazując, że dawki protein mogą przynosić wymierne korzyści bez negatywnych skutków metabolicznych.

czytaj dalej

DIETETYKA SPORTOWA

Wpływ suplementacji białkiem na skład ciała, adaptacje fizjologiczne i wydolność podczas treningu wytrzymałościowego

mgr Marcin Osowski

Article image

Białko uchodzi za fundament dietetyki sportowej, wspierając rozwój masy mięśniowej, ale także odgrywając kluczową rolę w regeneracji i adaptacjach wysiłkowych. Najnowsze badania podważają dotychczasowe paradygmaty, wskazując, że dawki protein mogą przynosić wymierne korzyści bez negatywnych skutków metabolicznych.

Czytam więcej
Article image

Związek między wielonienasyconymi kwasami tłuszczowymi w mleku ludzkim a snem niemowląt

mgr inż. Dorota Szymańska

Mleko kobiece to nie tylko idealne źródło składników odżywczych, ale także aktywny modulator procesów biologicznych, w tym snu niemowląt. Coraz więcej badań wskazuje, że zawarte w nim wielonienasycone kwasy tłuszczowe, zwłaszcza DHA, wspierają dojrzewanie mózgu, regulację rytmu dobowego i produkcję melatoniny. Odpowiednia dieta matki karmiącej może zatem realnie wpływać na jakość snu i rozwój dziecka.

czytaj dalej

DIETETYKA DZIECIĘCA

Związek między wielonienasyconymi kwasami tłuszczowymi w mleku ludzkim a snem niemowląt

mgr inż. Dorota Szymańska

Article image

Mleko kobiece to nie tylko idealne źródło składników odżywczych, ale także aktywny modulator procesów biologicznych, w tym snu niemowląt. Coraz więcej badań wskazuje, że zawarte w nim wielonienasycone kwasy tłuszczowe, zwłaszcza DHA, wspierają dojrzewanie mózgu, regulację rytmu dobowego i produkcję melatoniny. Odpowiednia dieta matki karmiącej może zatem realnie wpływać na jakość snu i rozwój dziecka.

Czytam więcej
Article image

Starzenie się nerek a spożycie białka

dr n. med. Paulina Borek-Trybała

Starzejące się nerki wykazują stopniowy spadek funkcji, co budzi pytania o bezpieczeństwo wyższej podaży białka w diecie osób starszych. Utrzymanie masy mięśniowej i prewencja sarkopenii wymagają jednak odpowiedniego żywienia, nawet kosztem ostrożności nefrologicznej. Najnowsze wytyczne wskazują, że u zdrowych seniorów priorytetem pozostaje optymalna podaż białka, zwłaszcza pochodzenia roślinnego, wsparta aktywnością fizyczną i regularnym monitorowaniem funkcji nerek.

czytaj dalej

Z GABINETU DIETETYKA

Starzenie się nerek a spożycie białka

dr n. med. Paulina Borek-Trybała

Article image

Starzejące się nerki wykazują stopniowy spadek funkcji, co budzi pytania o bezpieczeństwo wyższej podaży białka w diecie osób starszych. Utrzymanie masy mięśniowej i prewencja sarkopenii wymagają jednak odpowiedniego żywienia, nawet kosztem ostrożności nefrologicznej. Najnowsze wytyczne wskazują, że u zdrowych seniorów priorytetem pozostaje optymalna podaż białka, zwłaszcza pochodzenia roślinnego, wsparta aktywnością fizyczną i regularnym monitorowaniem funkcji nerek.

Czytam więcej

Z GABINETU DIETETYKA

Dietoterapia jako element leczenia zaburzeń lękowych

dr n. med. Karolina Krupa-Kotara

Article image

Zaburzenia lękowe dotykają milionów ludzi na całym świecie, znacząco obniżając jakość życia i codzienne funkcjonowanie. Chociaż podstawą ich leczenia pozostaje farmakoterapia i psychoterapia, coraz więcej badań wskazuje, że styl życia – w tym sposób odżywiania – może istotnie wpływać na nasilenie objawów i skuteczność terapii.

Czytam więcej
Article image

Nowoczesne metody wspierania zdrowia serca – dietoterapia, mikrobiota i składniki bioaktywne

mgr Joanna Walasek

Choroby sercowo-naczyniowe wciąż pozostają główną przyczyną zgonów w Polsce, a ryzyko ich wystąpienia jest niemal dwukrotnie wyższe niż w wielu krajach Unii Europejskiej. Nowoczesne metody wspierania zdrowia serca coraz częściej koncentrują się nie tylko na farmakoterapii, ale również na zmianach stylu życia, w tym diecie i mikrobiocie jelitowej.

czytaj dalej

Z GABINETU DIETETYKA

Nowoczesne metody wspierania zdrowia serca – dietoterapia, mikrobiota i składniki bioaktywne

mgr Joanna Walasek

Article image

Choroby sercowo-naczyniowe wciąż pozostają główną przyczyną zgonów w Polsce, a ryzyko ich wystąpienia jest niemal dwukrotnie wyższe niż w wielu krajach Unii Europejskiej. Nowoczesne metody wspierania zdrowia serca coraz częściej koncentrują się nie tylko na farmakoterapii, ale również na zmianach stylu życia, w tym diecie i mikrobiocie jelitowej.

Czytam więcej
Article image

Histamina i układ nerwowy Jak nadwrażliwość histaminowa wpływa na funkcjonowanie mózgu i zdrowie pacjentów autoimmunologicznych?

mgr Katarzyna Wosik

Nadwrażliwość histaminowa to zaburzenie, które może wpływać nie tylko na układ pokarmowy, lecz także na funkcjonowanie ośrodkowego układu nerwowego. Coraz więcej danych wskazuje na związek pomiędzy kumulacją histaminy a dysregulacją neuroprzekaźników, aktywacją mikrogleju oraz przewlekłym stanem zapalnym. U pacjentów z chorobami autoimmunologicznymi zjawisko to może mieć istotne znaczenie kliniczne.

czytaj dalej

Z GABINETU DIETETYKA

Histamina i układ nerwowy Jak nadwrażliwość histaminowa wpływa na funkcjonowanie mózgu i zdrowie pacjentów autoimmunologicznych?

mgr Katarzyna Wosik

Article image

Nadwrażliwość histaminowa to zaburzenie, które może wpływać nie tylko na układ pokarmowy, lecz także na funkcjonowanie ośrodkowego układu nerwowego. Coraz więcej danych wskazuje na związek pomiędzy kumulacją histaminy a dysregulacją neuroprzekaźników, aktywacją mikrogleju oraz przewlekłym stanem zapalnym. U pacjentów z chorobami autoimmunologicznymi zjawisko to może mieć istotne znaczenie kliniczne.

Czytam więcej
Article image

Wpływ metforminy na mikrobiom jelitowy

dr n. biol. Anna Basińska

Cukrzyca typu 2 to poważny problem zdrowotny, który wymaga kompleksowego leczenia. Metformina, podstawowy lek w terapii tej choroby, wpływa nie tylko na poziom glukozy, ale również na skład mikrobioty jelitowej. Coraz więcej badań wskazuje, że połączenie metforminy z probiotykami może poprawiać skuteczność leczenia i zmniejszać działania niepożądane.

czytaj dalej

WARTO WIEDZIEĆ

Wpływ metforminy na mikrobiom jelitowy

dr n. biol. Anna Basińska

Article image

Cukrzyca typu 2 to poważny problem zdrowotny, który wymaga kompleksowego leczenia. Metformina, podstawowy lek w terapii tej choroby, wpływa nie tylko na poziom glukozy, ale również na skład mikrobioty jelitowej. Coraz więcej badań wskazuje, że połączenie metforminy z probiotykami może poprawiać skuteczność leczenia i zmniejszać działania niepożądane.

Czytam więcej
Article image

Kolagen – znaczenie biologiczne i potencjał suplementacji

mgr Adrianna Dąbrowska-Hulka

Kolagen, stanowiący aż 30% wszystkich białek w organizmie, odpowiada za elastyczność skóry, wytrzymałość kości i prawidłowe funkcjonowanie stawów. Z wiekiem jego produkcja spada, co przyspiesza procesy starzenia i zwiększa podatność tkanek na uszkodzenia. Najnowsze badania potwierdzają, że suplementacja kolagenem może wspierać kondycję skóry, włosów, paznokci oraz układu ruchu.

czytaj dalej

WARTO WIEDZIEĆ

Kolagen – znaczenie biologiczne i potencjał suplementacji

mgr Adrianna Dąbrowska-Hulka

Article image

Kolagen, stanowiący aż 30% wszystkich białek w organizmie, odpowiada za elastyczność skóry, wytrzymałość kości i prawidłowe funkcjonowanie stawów. Z wiekiem jego produkcja spada, co przyspiesza procesy starzenia i zwiększa podatność tkanek na uszkodzenia. Najnowsze badania potwierdzają, że suplementacja kolagenem może wspierać kondycję skóry, włosów, paznokci oraz układu ruchu.

Czytam więcej
Article image

Łagodne zapalenie jelita w patogenezie zespołu jelita nadwrażliwego

mgr Daria Kotek

Zespół jelita nadwrażliwego (IBS) to powszechne schorzenie przewodu pokarmowego, którego podłoże coraz częściej wiązane jest z przewlekłym, niskonasileniowym stanem zapalnym jelit. W patogenezie choroby istotną rolę odgrywają przebyte infekcje, dysbioza mikrobioty jelitowej, stres oraz nieprawidłowa dieta. Nowoczesne podejście terapeutyczne uwzględnia nie tylko łagodzenie objawów, lecz także modulację osi jelito–mózg i odbudowę równowagi mikrobiologicznej.

czytaj dalej

WARTO WIEDZIEĆ

Łagodne zapalenie jelita w patogenezie zespołu jelita nadwrażliwego

mgr Daria Kotek

Article image

Zespół jelita nadwrażliwego (IBS) to powszechne schorzenie przewodu pokarmowego, którego podłoże coraz częściej wiązane jest z przewlekłym, niskonasileniowym stanem zapalnym jelit. W patogenezie choroby istotną rolę odgrywają przebyte infekcje, dysbioza mikrobioty jelitowej, stres oraz nieprawidłowa dieta. Nowoczesne podejście terapeutyczne uwzględnia nie tylko łagodzenie objawów, lecz także modulację osi jelito–mózg i odbudowę równowagi mikrobiologicznej.

Czytam więcej
Article image

Koenzym Q10 a układ sercowo- -naczyniowy

mgr Karolina Ciechowska

Koenzym Q10 (CoQ10) to naturalny związek lipidowy, kluczowy dla produkcji energii w mitochondriach i ochrony komórek przed stresem oksydacyjnym. Jego niedobory są powiązane z rozwojem chorób sercowo-naczyniowych, takich jak niewydolność serca, nadciśnienie czy miażdżyca. Coraz więcej badań potwierdza, że suplementacja CoQ10 może wspierać terapię i poprawiać funkcjonowanie układu krążenia.

czytaj dalej

WARTO WIEDZIEĆ

Koenzym Q10 a układ sercowo- -naczyniowy

mgr Karolina Ciechowska

Article image

Koenzym Q10 (CoQ10) to naturalny związek lipidowy, kluczowy dla produkcji energii w mitochondriach i ochrony komórek przed stresem oksydacyjnym. Jego niedobory są powiązane z rozwojem chorób sercowo-naczyniowych, takich jak niewydolność serca, nadciśnienie czy miażdżyca. Coraz więcej badań potwierdza, że suplementacja CoQ10 może wspierać terapię i poprawiać funkcjonowanie układu krążenia.

Czytam więcej
Article image

Dietetyczne strategie pomagające w zarządzaniu objawami PCOS

mgr Justyna Lewicka

Zespół policystycznych jajników (PCOS) to jedno z najczęstszych zaburzeń hormonalnych u kobiet, często powiązane z insulinoopornością. Objawy takie jak nieregularne cykle, trądzik, hirsutyzm czy trudności z zajściem w ciążę mogą mieć swoje źródło w zaburzeniach gospodarki hormonalnej i metabolicznej. Kluczową rolę w leczeniu PCOS odgrywa styl życia – odpowiednia dieta, aktywność fizyczna oraz celowana suplementacja mogą znacząco poprawić jakość życia pacjentek. 

czytaj dalej

WARTO WIEDZIEĆ

Dietetyczne strategie pomagające w zarządzaniu objawami PCOS

mgr Justyna Lewicka

Article image

Zespół policystycznych jajników (PCOS) to jedno z najczęstszych zaburzeń hormonalnych u kobiet, często powiązane z insulinoopornością. Objawy takie jak nieregularne cykle, trądzik, hirsutyzm czy trudności z zajściem w ciążę mogą mieć swoje źródło w zaburzeniach gospodarki hormonalnej i metabolicznej. Kluczową rolę w leczeniu PCOS odgrywa styl życia – odpowiednia dieta, aktywność fizyczna oraz celowana suplementacja mogą znacząco poprawić jakość życia pacjentek. 

Czytam więcej
Article image

Colostrum jako modulator układu odpornościowego

mgr Anna Warmińska

Colostrum, czyli tzw. siara, od setek lat cenione jest za swoje wyjątkowe właściwości zdrowotne. Najnowsze badania potwierdzają jego szerokie działanie – od wzmacniania odporności, przez ochronę przewodu pokarmowego, aż po wsparcie metabolizmu i zdrowia kości. To naturalny składnik, który korzystnie wpływa zarówno na noworodki, jak i osoby starsze czy sportowców narażonych na spadek odporności.

czytaj dalej

WARTO WIEDZIEĆ

Colostrum jako modulator układu odpornościowego

mgr Anna Warmińska

Article image

Colostrum, czyli tzw. siara, od setek lat cenione jest za swoje wyjątkowe właściwości zdrowotne. Najnowsze badania potwierdzają jego szerokie działanie – od wzmacniania odporności, przez ochronę przewodu pokarmowego, aż po wsparcie metabolizmu i zdrowia kości. To naturalny składnik, który korzystnie wpływa zarówno na noworodki, jak i osoby starsze czy sportowców narażonych na spadek odporności.

Czytam więcej
Article image

Kąt fazowy a zdrowie człowieka

dr n. med. i n. o zdr. Paulina Górska

Kąt fazowy (PA) zyskuje miano jednego z najbardziej obiecujących wskaźników zdrowia, ponieważ pozwala ocenić organizm z perspektywy komórkowej. Jego wartość odzwierciedla stan odżywienia, funkcjonowanie błon komórkowych oraz ogólną kondycję pacjenta. Niezależnie od tego, czy chodzi o choroby przewlekłe, zaburzenia odżywiania czy monitorowanie leczenia, PA staje się narzędziem, które łączy prostotę pomiaru z wysoką wartością diagnostyczną.

czytaj dalej

WARTO WIEDZIEĆ

Kąt fazowy a zdrowie człowieka

dr n. med. i n. o zdr. Paulina Górska

Article image

Kąt fazowy (PA) zyskuje miano jednego z najbardziej obiecujących wskaźników zdrowia, ponieważ pozwala ocenić organizm z perspektywy komórkowej. Jego wartość odzwierciedla stan odżywienia, funkcjonowanie błon komórkowych oraz ogólną kondycję pacjenta. Niezależnie od tego, czy chodzi o choroby przewlekłe, zaburzenia odżywiania czy monitorowanie leczenia, PA staje się narzędziem, które łączy prostotę pomiaru z wysoką wartością diagnostyczną.

Czytam więcej

Nadzór merytoryczny

REDAKTOR PROWADZĄCA

dr n. med. Aneta Kościołek

REDAKTOR NACZELNA

Anna Gadzińska-Kryjak


Wszystkie wydania


Czytaj online

Zrzut ekranu 2025-10-08 142831.png lub sprawdz ofertę