Starzejące się nerki wykazują stopniowy spadek funkcji, co budzi pytania o bezpieczeństwo wyższej podaży białka w diecie osób starszych. Utrzymanie masy mięśniowej i prewencja sarkopenii wymagają jednak odpowiedniego żywienia, nawet kosztem ostrożności nefrologicznej. Najnowsze wytyczne wskazują, że u zdrowych seniorów priorytetem pozostaje optymalna podaż białka, zwłaszcza pochodzenia roślinnego, wsparta aktywnością fizyczną i regularnym monitorowaniem funkcji nerek.
Starzenie się organizmu wiąże się z szeregiem zmian fizjologicznych, w tym ze stopniowym pogarszaniem funkcji nerek. U osób w podeszłym wieku często obserwuje się obniżenie przesączania kłębuszkowego (GFR) i zmniejszenie rezerwy czynnościowej nerek, co bywa traktowane jako „fizjologiczna” utrata funkcji. Jednocześnie właściwe żywienie – zwłaszcza odpowiednia podaż białka – odgrywa kluczową rolę w utrzymaniu masy mięśniowej i ogólnego stanu zdrowia seniorów. Pojawia się więc pytanie: czy u zdrowych osób starszych należy ograniczać białko w diecie w obawie o nerki, czy przeciwnie – dbać o jego podaż, by zapobiegać sarkopenii? Problem komplikuje obecność chorób przewlekłych przyspieszających starzenie nerek, takich jak PChN, cukrzyca czy nadciśnienie tętnicze. Artykuł przedstawia zmiany zachodzące w starzejących się nerkach (fizjologiczne i patologiczne), omawia metabolizm białka u osób starszych i wpływ podaży białka na funkcje nerek – przede wszystkim w zdrowym starzeniu – oraz przedstawia praktyczne zalecenia (ESPEN, KDIGO 2024, koncepcja PLADO – diet roślinnych) z naciskiem na równowagę między ochroną nerek a prewencją sarkopenii1–6.
Nerki, podobnie jak inne narządy, ulegają stopniowym zmianom wraz z wiekiem. Szacuje się, że zdrowa osoba może utracić nawet do ~50% nefronów do siódmej dekady życia1. Konsekwencją jest zmniejszenie masy kory nerkowej oraz spadek całkowitego GFR – średnio o ok. 8–10 ml/min/1,73 m² na dekadę po 40. r.ż., choć tempo to wykazuje dużą zmienność osobniczą1. Co istotne, w zdrowym starzeniu pojedynczy nefron nie wykazuje trwałej, patologicznej hiperfiltracji, a przerost kłębuszków nie jest typową cechą; albuminuria również nie jest charakterystyczna i powinna skłaniać do poszukiwania patologii1.
Na poziomie mikroskopowym obserwuje się rozproszoną glomerulosklerozę, ogniskowe włóknienie śródmiąższu i zanik części kanalików, a także umiarkowaną arteriosklerozę tętniczek doprowadzających1. Gęstość podocytów w kłębuszkach spada wraz z wiekiem, co obniża rezerwę filtracyjną, ale w typowym, zdrowym starzeniu nie prowadzi samoistnie do niewydolności1.
Mechanizmy molekularne starzenia nerek obejmują:
Skutkiem jest stopniowe pogarszanie filtracji, resorpcji i sekrecji oraz obniżenie funkcji endokrynnych (EPO, 1,25(OH)₂D) i większa podatność na AKI oraz gorsza rekonwalescencja po urazie2.
Starzejące się nerki wykazują stopniowy spadek funkcji, co budzi pytania o bezpieczeństwo wyższej podaży białka w diecie osób starszych. Utrzymanie masy mięśniowej i prewencja sarkopenii wymagają jednak odpowiedniego żywienia, nawet kosztem ostrożności nefrologicznej. Najnowsze wytyczne wskazują, że u zdrowych seniorów priorytetem pozostaje optymalna podaż białka, zwłaszcza pochodzenia roślinnego, wsparta aktywnością fizyczną i regularnym monitorowaniem funkcji nerek.
Pełna treść artykułu, wraz z załącznikami do pobrania, dostępna jest dla prenumeratorów czasopisma, po zalogowaniu się.
Zaburzenia lękowe dotykają milionów ludzi na całym świecie, znacząco obniżając jakość życia i codzienne funkcjonowanie. Chociaż podstawą ich leczenia pozostaje farmakoterapia i psychoterapia, coraz więcej badań wskazuje, że styl życia – w tym sposób odżywiania – może istotnie wpływać na nasilenie objawów i skuteczność terapii.
Kortyzol, nazywany hormonem stresu, w nadmiarze prowadzi do poważnych zaburzeń metabolicznych, sercowo-naczyniowych i psychicznych. Coraz więcej dowodów wskazuje, że czynniki stylu życia oraz odpowiednia suplementacja mogą modulować aktywność osi podwzgórze–przysadka–nadnercza.
Choroby sercowo-naczyniowe wciąż pozostają główną przyczyną zgonów w Polsce, a ryzyko ich wystąpienia jest niemal dwukrotnie wyższe niż w wielu krajach Unii Europejskiej. Nowoczesne metody wspierania zdrowia serca coraz częściej koncentrują się nie tylko na farmakoterapii, ale również na zmianach stylu życia, w tym diecie i mikrobiocie jelitowej.
