Szacuje się, że na całym świecie 4% ogólnej populacji zmaga się z co najmniej jedną chorobą autoimmunologiczną, niemniej jednak częstotliwość występowania, podobnie jak objawy i stopień nasilenia tych chorób znacząco różni się u mężczyzn i kobiet. Zjawisko to najczęściej tłumaczy się czynnikami genetycznymi, a także rozbieżnościami w zakresie hormonów płciowych, które jak się okazuje, również mogą wpływać na funkcjonowanie układu odpornościowego.

Choroby autoimmunologiczne (ChA) zwane są też autoimmunizacyjnymi czy chorobami z autoagresji. Podłoże ChA jest złożone i niekoniecznie zależne od jednego konkretnego czynnika. Przyczyn często upatruje się w genach, których ekspresja zależna jest od czynnika środowiskowego, ale też indywidualnej sprawności działania mechanizmów immunologicznych.

W związku z obserwowanym od dłuższego czasu narastającym zjawiskiem starzenia się społeczeństwa, zwiększa się ryzyko występowania różnych zespołów otępiennych u osób w wieku podeszłym. Przypuszcza się, że na różne postaci otępień może cierpieć ponad 0,5 mln Polaków, z czego u 250 tys. osób występuje otępienie typu alzheimerowskiego. Choroba Alzheimera (ang. Alzheimer’s disease, AD) dotyka najczęściej osoby między 6. a 9. dekadą życia, gdzie częstość jej występowania u osób w wieku 60 lat może sięgać 1% i wykazuje tendencję wzrostową wraz z upływem lat¹.

Bakterie jelitowe rozwijają i regulują układ odpornościowy, a ten wpływa na skład mikrobiomu jelitowego, zwłaszcza poprzez kontrolowanie przerostu niektórych bakterii oraz reagowanie na bakterie chorobotwórcze. Interakcja ta jest regulowana także przez mikroorganizmy, które bezpośrednio reagują na bakterie chorobotwórcze lub stymulują układ odpornościowy do tego samego¹⁴.

Spożywanie pokarmu nie tylko pozwala nam uporać się z fizjologiczną potrzebą głodu, ale także jest głównym źródłem energii dla naszego organizmu. Coraz częściej podkreśla się jednak emocjonalną rolę jedzenia związaną z przyjemnymi doznaniami, uczuciem szczęścia czy zaspokajaniem innych niż głód potrzeb. Sugeruje to, że w odpowiedni sposób manipulując naszymi codziennymi nawykami żywieniowymi, możemy znacząco poprawić naszą jakość życia oraz związane z tym samopoczucie.

Wśród badań wokół COVID-19, pojawiają się pytania – czy mikrobiom jelitowy ma jakikolwiek związek z zakażeniem wirusem SARS-CoV-2, przebiegiem COVID-19 i występowaniem długoterminowych konsekwencji zdrowotnych u ozdrowieńców. Pytania te są zrozumiałe, mając na uwadze fakt, iż układ pokarmowy wraz z mikroorganizmami tam bytującymi stanowi największy narząd immunologiczny w organizmie człowieka. Można więc przypuszczać, że odpowiedź immunologiczna na zakażenie koronawirusem jest w dużym stopniu uzależniona od mikrobioty jelitowej i może wpływać na przebieg COVID-19 oraz proces zdrowienia. Wiedza na ten temat może przynieść nowe perspektywy strategii terapeutycznych i profilaktycznych w pandemii.

W 2020 roku międzynarodowa grupa ekspertów osiągnęła konsensus w sprawie zmiany obowiązującego od roku 1980 akronimu NAFLD (ang. Nonalcoholic Fatty Liver Disease – niealkoholowa stłuszczeniowa choroba wątroby) na MAFLD (ang. Metabolic Dysfunction – Associated Fatty Liver Disease – stłuszczeniowa choroba wątroby związana z dysfunkcją metaboliczną). Zaproponowano także nowe kryteria diagnostyczne dla MAFLD przedstawiające chorobę w szerszym ujęciu, podkreślające jej heterogeniczność.

Choroba Leśniowskiego-Crohna (ang. Crohn’s disease, CD) to – podobnie jak wrzodziejące zapalenie jelita grubego (ang. Ulcerative colitis, UC) oraz rzadziej spotykane, mikroskopowe i nieokreślone zapalenie jelita grubego – zaburzenie zaliczane do nieswoistych chorób zapalnych jelit (ang. Inflammatory Bowel Disease, IBD). Choroba ta wymaga szczególnego i indywidualnego podejścia dietetycznego. Dieta musi uwzględniać każdy etap choroby, by zapewnić pacjentowi dobrostan.