Termin „immunożywienie” odnosi się do stosowania w leczeniu żywieniowym substancji o działaniu immunomodulującym. Są to bioaktywne składniki, które mają wpływ na funkcjonowanie układu odpornościowego. Działanie immunomodulujące wykazują m.in. wielonienasycone kwasy tłuszczowe omega-3 (zwłaszcza kwasy EPA i DHA), arginina, glutamina, a także nukleotydy. Składniki te stosowane są zarówno w formie suplementacji pojedynczej, jak również w połączeniu (np. w żywności specjalnego przeznaczenia medycznego). Mogą być stosowane zarówno w żywieniu doustnym, dojelitowym (żywienie enteralne) i pozajelitowym (żywienie parenteralne). Zapotrzebowanie na składniki immunomodulujące wzrasta, zwłaszcza w czasie stresu metabolicznego i nasilonego katabolizmu¹.

Niepłodność definiuje się jako niemożność zajścia w ciążę po 12 miesiącach regularnego współżycia seksualnego bez zabezpieczenia. Dotyka od 8 do 12% par na świecie, z czego około 85% niepłodnych par ma możliwą do zidentyfikowania przyczynę¹. Najczęstszymi przyczynami niepłodności kobiecej są zaburzenia owulacji, niedrożność jajowodów z powodu endometriozy, nieleczonych infekcji, w wyniku powstawania zrostów pooperacyjnych lub innych stanów zapalnych. U pozostałych 15% niepłodnych par występuje niepłodność idiopatyczna, która definiowana jest jako niemożność zajścia w ciążę bez uchwytnej przyczyny w rutynowych badaniach klinicznych. Jednak coraz większą uwagę zwraca się na rolę stylu życia i czynników środowiskowych, takich jak palenie papierosów, otyłość, stres, nadmierne spożycie alkoholu oraz dieta uboga w składniki odżywcze i antyoksydanty².

Witaminą B₁₂ określa się grupę kilku związków należących do kobalamin, w których budowie występuje pierścień korynowy, nukleotyd dimetylobenzoimidazylowy oraz atom kobaltu. Zalicza się do nich występujące w organizmie człowieka aktywne formy – metylokobalaminę, deoksyadenozylokobalaminę i hydroksykobalaminę. Ponadto dostępna jest również syntetyczna forma witaminy B₁₂ – cyjanokobalamina występująca w żywności nią fortyfikowanej, jak napoje czy jogurty roślinne Cyjanokobalamina cechuje się stosunkowo dużą trwałością, a po spożyciu ulega przekształceniu w ustroju do aktywnych związków, czyli metylokobalaminy (metylowana forma kobalaminy obecna jest jako suplement diety)^1–3.

Suplementacja diety kofeiną może przynieść wiele korzyści dla zdolności wysiłkowych czy funkcji poznawczych sportowców. Potencjał ergogenicznego działania kofeiny w sporcie jest dobrze udokumentowany i przebadany. Mimo to zainteresowanie tym tematem, a tym samym liczba publikacji naukowych i badań analizujących jej ergogeniczne działanie, wciąż rośnie. Co więcej, pojawiają się nowe koncepcje oraz aspekty wymagające dalszych, dogłębnych badań. W związku z tym celem niniejszego artykułu jest podsumowanie aktualnych dowodów naukowych dotyczących suplementacji diety kofeiną u osób uprawiających regularnie sport.

Zaburzenia czynnościowe przebiegające z bólem brzucha z powodu braku wytycznych i niejasnej patogenezy stanowią wyzwanie zarówno dla pediatry, jak i dla dietetyka. Rodzice dzieci z objawami ze strony przewodu pokarmowego często sięgają po diety eliminacyjne mimo ograniczonych dowodów naukowych dotyczących ich skuteczności. Dieta z ograniczeniem węglowodanów łatwo fermentujących (low-FODMAP) jest stosowana z powodzeniem u dorosłych pacjentów z zespołem jelita drażliwego, jednak jej rola u dzieci budzi wątpliwości.

czyli jak regularna aktywność fizyczna i edukacja żywieniowa wpływają
na nawyki żywieniowe dzieci i młodzieży

Cukrzyca jest najczęstszym powikłaniem metabolicznym podczas ciąży. Częstość występowania cukrzycy ciążowej (GDM, gestational diabetes mellitus) w Europie szacuje się na 5,4% z dynamiczną tendencją wzrostową¹. Czynnikami ryzyka rozwoju GDM są: otyłość (BMI ≥ 30 kg/m2), wiek matki ≥ 35 lat, osobista historia GDM, zespół policystycznych jajników, urodzenie dziecka > 4000 g, zgony wewnątrzmaciczne w wywiadzie, cukrzyca w rodzinie, wysokie wartości glukozy we krwi na czczo, stosowanie sterydów i ciąża mnoga².

Stosowanie diety wegetariańskiej wiąże się z szeregiem korzyści zdrowotnych, m.in. obniżeniem ryzyka sercowo-naczyniowego, zachorowania na cukrzycę typu 2 i wystąpienia otyłości¹. Jednak jak każda dieta eliminacyjna, dieta wegetariańska związana jest również z ryzykiem występowania niedoborów. Wśród najczęściej wymienianych jest witamina B₁₂, wapń, żelazo ale też kwasy omega-3². Dla osób będących na diecie wegetariańskiej, jak i tradycyjnej, rekomendowane jest spożycie oleju rzepakowego ze względu na większą ilość kwasów omega-3 w porównaniu do innych olejów³.

Polskie Towarzystwo Gastroenterologiczne wydało najnowsze wytyczne dotyczące postępowania z pacjentem z wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego, które stanowią aktualizację dokumentu z 2013 roku. Wytyczne zawierają 49 zaleceń w zakresie diagnostyki i leczenia, zarówno farmakologicznego, jak i chirurgicznego. Wśród nich zwrócono uwagę na wpływ niedożywienia na przebieg terapii, leczenie żywieniowe oraz rolę prehabilitacji chorego przed przystąpieniem do interwencji chirurgicznej.

Nasze pojęcie roli jelit w utrzymaniu zdrowia całego organizmu dynamicznie się rozwija. Jelita odgrywają kluczową rolę nie tylko w procesie trawienia, lecz także w produkcji istotnych hormonów, oczyszczaniu organizmu z toksyn oraz we wsparciu układu immunologicznego. Jelita są centralnym punktem zainteresowania naukowców, specjalistów medycznych i żywieniowych na całym świecie.

Podstawę leczenia metabolicznie zależnej stłuszczeniowej choroby wątroby stanowi modyfikacja nawyków żywieniowych, stylu życia oraz aktywności fizycznej. W wielu badaniach wykazano, że właściwa suplementacja odgrywa istotną rolę w terapii MAFLD.

Choroby cywilizacyjne, do których zalicza się schorzenia układu sercowo-naczyniowego (np. nadciśnienie tętnicze, choroba niedokrwienna serca, miażdżyca), otyłość oraz cukrzycę typu 2 wymagają od specjalistów wielokierunkowego, holistycznego podejścia do pacjenta. Leczenie nie sprowadza się tylko do przyjmowania określonych leków, ale także wymaga od osoby chorej zmiany stylu życia, polegającej na wprowadzeniu prawidłowego odżywiania, aktywności fizycznej oraz ograniczeniu używek.

Zespół metaboliczny to schorzenie, z którym zmaga się coraz więcej osób, w tym także dzieci. Złożoność jego etiologii często wymaga wprowadzenia zarówno farmako-, jak i dietoterapii. W związku z tym należy zwrócić szczególną uwagę na prawidłowe zbilansowanie diety, uwzględniając w szczególności produkty pochodzenia roślinnego, które wykazują wiele właściwości prozdrowotnych, w tym właściwości przeciwcukrzycowe, przeciwnadciśnieniowe oraz przeciwotyłościowe.

W związku z narastającą zachorowalnością na choroby nowotworowe poszukuje się substancji, które poprawiłyby przeżycie oraz jakość życia pacjentów onkologicznych. W tym zakresie duże oczekiwania upatruje się w roli kwasów omega-3 stosowanych podczas leczenia.

Zakażenie wirusem SARS-CoV-2 nie dotyczy tylko układu oddechowego, może obejmować także inne narządy, w tym przewód pokarmowy (np. brak apetytu, ból brzucha, nudności, wymioty, zmiana konsystencji stolca, uszkodzenie trzustki lub wątroby)¹. Dostrzega się coraz więcej danych dotyczących powikłań związanych z chorobą COVID-19, jednym z nich jest post-COVID-19 zespół jelita nadwrażliwego². Post-COVID-19 IBS może dotyczyć nawet 10,1%, do głównych czynników ryzyka należą: płeć żeńska, młodszy wiek, wcześniejsza antybiotykoterapia, despresja lub lęk, somatyzacja, neurotyczność oraz kliniczne wskaźniki chorób zapalnych jelit^3,4.

Selen jest mikroelementem, który pełni wiele istotnych funkcji. Szczególnie interesujący jest fakt, że pierwiastek ten może wchodzić w różne interakcje z metalami ciężkimi, zarówno tymi o szkodliwym działaniu, jak również z cynkiem, który jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Suplementacja selenem zyskuje coraz większe znaczenie i prawdopodobnie może wykazywać działanie ochronne w wielu aspektach, takich jak np. narażenie na rtęć czy patogeneza niektórych nowotworów.

„Lekkoatletyka dla każdego!” (dalej Ldk!) to ogólnopolski program organizowany od 2014 roku przez Polski Związek Lekkiej Atletyki pod patronatem Ministerstwa Sportu i Turystyki. Partnerem strategicznym programu jest Nestlé Polska. Program jest przeznaczony dla dzieci i młodzieży w wieku od 10 do17 lat i polega na regularnym udziale w zajęciach sportowych oraz w warsztatach żywieniowych.

Pilotażowy Program Ministerstwa Zdrowia „Dobry posiłek w szpitalu” ma na celu poprawę wyżywienia pacjentów, odpowiedniego do ich stanu zdrowia, a dieta szpitalna ma być integralną częścią całego procesu leczenia. Program przewiduje dodatkowe finansowanie w wysokości 25,62 zł na żywienie pacjentów. Z Ewą Kąkol, dyrektorką Biura Zarządzania Produktem w spółce Impel Catering oraz Klaudią Lefek, Główną Dietetyczką Impel Catering rozmawiamy o tym, jak z ich perspektywy – osób zarządzających usługą żywienia w wielu polskich szpitalach, przebiegło wprowadzenie programu „Dobry posiłek”.