menu close arrow_back_ios person_add home

Współczesna Dietetyka | 48/2023

Lato, to chyba najpiękniejsza pora roku, a na pewno najgorętsza. Podobnie jak najnowszy numer „Współczesnej Dietetyki”. Zachęcam Państwa do lektury artykułów w nim zawartych. Znajdziecie tu różnorodne merytoryczne informacje, które jeszcze bardziej będą pobudzać żywieniową kreatywność i świadomość. Mam nadzieję, że wniosą również wiele nowych informacji, które okażą się przydatne i ciekawe w pogłębianiu wiedzy o dietetyce i żywieniu człowieka. W menu numeru, który oddajemy w Państwa ręce, znajdziecie bardzo interesujące artykuły poruszające zagadnienia suplementów diety w różnych kontekstach. Oczywiście nie mogło także zabraknąć publikacji związanej z zaburzeniami odżywiania, które zadomowiły się już w zasadzie na stałe w naszym czasopiśmie. Bardzo ważnym tematem – często pojawiającym się obecnie w medycynie, dietetyce, profilaktyce – są zagadnienia związane z endometriozą. Podstępną, przewlekłą i nieuleczalną chorobą ginekologiczną, na którą w Polsce cierpi około 1 mln kobiet, a blisko 200 mln na świecie. Choroba rozwija się powoli, przebiega skrycie, a u wielu kobiet bezobjawowo. Endometrioza może być przyczyną ciągnącego się latami złego samopoczucia kobiety. Dolegliwości związane z endometriozą zdecydowanie wpływają na jakość życia kobiet, pogarszając go. Być może w artykule jednego z naszych autorów znajdziecie Państwo odpowiedź, jak wspierać swoje pacjentki w przebiegu tego schorzenia. I tematy, których nie mogło zabraknąć to oczywiście choroby nowotworowe – tu nigdy mało informacji, każda jest cenna i może przełożyć się na podniesienie wartości naszej pracy z pacjentami. Wydaje mi się, że cykl „Żywienie w chorobach nowotworowych” też zadomowił się u nas na dobre. Jednak myślę, że to tak bardzo ważny temat zarówno dla nas dietetyków, jak i dla naszych pacjentów, że każda rada, linijka tekstu, doświadczenie dietetyka jest na tzw. wagę złota.

 

Życzę przyjemnej lektury
redaktor merytoryczna
prof. dr hab. inż. Monika Bronkowska

wnetrze_WD_lipiec_2023_nr 48_web-1_page-0001.jpg


Article image

DIETETYKA SPORTOWA

Wodorowęglan sodu w diecie sportowców

mgr Jakub Adamczewski

Wodorowęglan sodu to popularny suplement diety, który wykazuje działanie ergogeniczne oraz jest stosowany jako składnik leków na receptę i bez recepty. Badania nad wpływem jego spożycia na zdolności wysiłkowe prowadzone są już blisko 100 lat. Efekty suplementacji wodorowęglanem sodu zostały do tej pory przebadane pod kątem różnych testów wysiłkowych, różniących się czasem trwania oraz intensywnością. Natomiast otrzymane przez autorów publikacji naukowych wyniki nie do końca są spójne. Wynika to z uwzględnienia niejednolitej metodologii, w tym różnych populacji, protokołów suplementacji czy generalnie małej liczebności próby. Dlatego też celem niniejszego artykułu jest synteza i podsumowanie aktualnej literatury naukowej dotyczącej suplementacji diety wodorowęglanem sodu.

 

czytaj dalej

DIETETYKA SPORTOWA

Wodorowęglan sodu w diecie sportowców

mgr Jakub Adamczewski

Article image
Wodorowęglan sodu to popularny suplement diety, który wykazuje działanie ergogeniczne oraz jest stosowany jako składnik leków na receptę i bez recepty. Badania nad wpływem jego spożycia na zdolności wysiłkowe prowadzone są już blisko 100 lat. Efekty suplementacji wodorowęglanem sodu zostały do tej pory przebadane pod kątem różnych testów wysiłkowych, różniących się czasem trwania oraz intensywnością. Natomiast otrzymane przez autorów publikacji naukowych wyniki nie do końca są spójne. Wynika to z uwzględnienia niejednolitej metodologii, w tym różnych populacji, protokołów suplementacji czy generalnie małej liczebności próby. Dlatego też celem niniejszego artykułu jest synteza i podsumowanie aktualnej literatury naukowej dotyczącej suplementacji diety wodorowęglanem sodu.

 

Czytam więcej
Article image

DIETETYKA DZIECIĘCA

Pediatric Feeding Disorder czyli Pediatryczne Zaburzenie Karmienia

mgr inż. Dorota Szymańska, dr n. społ. Katarzyna Bąbik-Bronić, BCBA

Karmienie jest procesem złożonym, który wymaga zaangażowania wielu systemów, m.in. centralnego i obwodowego układu nerwowego, mechanizmu ustno-gardłowego, układu krążeniowo-oddechowego, przewodu pokarmowego, oraz prawidłowej budowy i funkcjonowania struktur twarzoczaszki i układu mięśniowo-szkieletowego. Dodatkowo, aby interakcje te przebiegały w sposób prawidłowy, niezbędne jest nabywanie umiejętności niezbędnych do etapu rozwojowego dziecka i jego fizjologii. Zakłócenie w którymkolwiek z tych systemów naraża dziecko na ryzyko pojawienia się trudności w prawidłowym pobieraniu pokarmów i w rezultacie może prowadzić do poważnych konsekwencji. W przypadku rozwoju i utrzymywania się pediatrycznych zaburzeń karmienia (Pediatric Feeding Disorder, PFD) można zaobserwować nieprawidłowości w więcej niż jednym z powyższych systemów. Ocena i wdrożenie efektywnego planu interwencji PFD wymaga zaangażowania specjalistów z wielu dyscyplin1,2.

czytaj dalej

DIETETYKA DZIECIĘCA

Pediatric Feeding Disorder czyli Pediatryczne Zaburzenie Karmienia

mgr inż. Dorota Szymańska, dr n. społ. Katarzyna Bąbik-Bronić, BCBA

Article image

Karmienie jest procesem złożonym, który wymaga zaangażowania wielu systemów, m.in. centralnego i obwodowego układu nerwowego, mechanizmu ustno-gardłowego, układu krążeniowo-oddechowego, przewodu pokarmowego, oraz prawidłowej budowy i funkcjonowania struktur twarzoczaszki i układu mięśniowo-szkieletowego. Dodatkowo, aby interakcje te przebiegały w sposób prawidłowy, niezbędne jest nabywanie umiejętności niezbędnych do etapu rozwojowego dziecka i jego fizjologii. Zakłócenie w którymkolwiek z tych systemów naraża dziecko na ryzyko pojawienia się trudności w prawidłowym pobieraniu pokarmów i w rezultacie może prowadzić do poważnych konsekwencji. W przypadku rozwoju i utrzymywania się pediatrycznych zaburzeń karmienia (Pediatric Feeding Disorder, PFD) można zaobserwować nieprawidłowości w więcej niż jednym z powyższych systemów. Ocena i wdrożenie efektywnego planu interwencji PFD wymaga zaangażowania specjalistów z wielu dyscyplin1,2.

Czytam więcej

LECZENIE NADWAGI I OTYŁOŚCI

Suplementacja wspierająca metabolizm

dr n. med. Justyna Jessa

Article image

Słowo metabolizm kojarzy nam się z masą ciała. Często hasło „mam szybki metabolizm” oznacza w domyśle, że mogę dużo jeść, a nie tyję. Spowolnienie metabolizmu kojarzy się z tyciem. Czym w zasadzie jest metabolizm i od czego zależy jego tempo oraz czy można je wspierać suplementacją?

Czytam więcej
Article image

CIĄŻA, KARMIENIE, PŁODNOŚĆ

Konsekwencje niedoboru żelaza w ciąży

dr n. med. Aneta Kościołek

Zachowania prozdrowotne kobiet w ciąży warunkują prawidłowy, niepowikłany przebieg ciąży, a także właściwy stan urodzeniowy noworodka. Najistotniejszym czynnikiem wpływającym na dobrostan ciężarnej i jej dziecka jest odpowiedni sposób odżywiania oraz unikanie używek. Spośród wielu składników mineralnych istotną rolę w prawidłowym przebiegu ciąży i rozwoju płodu odgrywa żelazo.

czytaj dalej

CIĄŻA, KARMIENIE, PŁODNOŚĆ

Konsekwencje niedoboru żelaza w ciąży

dr n. med. Aneta Kościołek

Article image

Zachowania prozdrowotne kobiet w ciąży warunkują prawidłowy, niepowikłany przebieg ciąży, a także właściwy stan urodzeniowy noworodka. Najistotniejszym czynnikiem wpływającym na dobrostan ciężarnej i jej dziecka jest odpowiedni sposób odżywiania oraz unikanie używek. Spośród wielu składników mineralnych istotną rolę w prawidłowym przebiegu ciąży i rozwoju płodu odgrywa żelazo.

Czytam więcej
Article image

Z GABINETU DIETETYKA

Leki i suplementy diety – interakcje w praktyce

mgr Luiza Woźniak

Łatwa dostępność oraz duży wybór suplementów diety sprawiają, że cieszą się one zainteresowaniem wśród konsumentów. Produkty te,z uwagi na zawartość naturalnych składników, często uznawane są jako całkowicie bezpieczne. Przez wiele osób suplementy przyjmowane są jednocześnie z lekami, z którymi mogą wchodzić w interakcje, co niejednokrotnie stwarza ryzyko wystąpienia poważnych powikłań zdrowotnych.

czytaj dalej

Z GABINETU DIETETYKA

Leki i suplementy diety – interakcje w praktyce

mgr Luiza Woźniak

Article image

Łatwa dostępność oraz duży wybór suplementów diety sprawiają, że cieszą się one zainteresowaniem wśród konsumentów. Produkty te,z uwagi na zawartość naturalnych składników, często uznawane są jako całkowicie bezpieczne. Przez wiele osób suplementy przyjmowane są jednocześnie z lekami, z którymi mogą wchodzić w interakcje, co niejednokrotnie stwarza ryzyko wystąpienia poważnych powikłań zdrowotnych.

Czytam więcej
Article image

Z GABINETU DIETETYKA

Olej rzepakowy w prewencji chorób układu sercowo-naczyniowego

mgr Joanna Walasek

Rzepak (Brassica napus subsp. napus) z botanicznego punktu widzenia to odmiana kapusty – rośliny zaliczanej do rodziny Brassicaceae. Zaraz po soi zajmuje drugie miejsce jako najważniejsza z roślin oleistych uprawianych na całym świecie. Z nasion rzepaku uzyskuje się olej spożywczy nadający się bezpośrednio do konsumpcji lub też wykorzystywany dalej do otrzymywania innych produktów, jak chociażby margaryn. W skali światowej największymi producentami rzepaku są Kanada oraz Chiny. Z kolei w Europie uprawą rzepaku zajmują się w większości Francja, Niemcy, Wielka Brytania oraz Polska1,2.

czytaj dalej

Z GABINETU DIETETYKA

Olej rzepakowy w prewencji chorób układu sercowo-naczyniowego

mgr Joanna Walasek

Article image

Rzepak (Brassica napus subsp. napus) z botanicznego punktu widzenia to odmiana kapusty – rośliny zaliczanej do rodziny Brassicaceae. Zaraz po soi zajmuje drugie miejsce jako najważniejsza z roślin oleistych uprawianych na całym świecie. Z nasion rzepaku uzyskuje się olej spożywczy nadający się bezpośrednio do konsumpcji lub też wykorzystywany dalej do otrzymywania innych produktów, jak chociażby margaryn. W skali światowej największymi producentami rzepaku są Kanada oraz Chiny. Z kolei w Europie uprawą rzepaku zajmują się w większości Francja, Niemcy, Wielka Brytania oraz Polska1,2.

Czytam więcej
Article image

Z GABINETU DIETETYKA

Łagodzenie dolegliwości w endometriozie

mgr Paula Grdeń

Endometrioza to podstępna i bolesna choroba, która diagnozowana jest u coraz większej liczby kobiet. Choroba ta definiowana jest jako przewlekły stan zapalny, który charakteryzuje się obecnością tkanki podobnej do endometrium poza macicą1-2. W związku z różnym nieprawidłowym umiejscowieniem tkanki endometrium opisano trzy typy endometriozy: otrzewnową, jajnikową i postać głęboko naciekającą3. U kobiet ze zdiagnozowaną endometriozą tkankę endometrium można zlokalizować także w wielu odległych od narządów rodnych miejscach, np. w wątrobie, płucach, oku czy nawet w mózgu. Za wzrost tkanki endometrium odpowiedzialny jest jeden z hormonów płciowych – estrogen. To między innymi z tego względu endometrioza najczęściej diagnozowana jest u kobiet w wieku rozrodczym2,4.

czytaj dalej

Z GABINETU DIETETYKA

Łagodzenie dolegliwości w endometriozie

mgr Paula Grdeń

Article image

Endometrioza to podstępna i bolesna choroba, która diagnozowana jest u coraz większej liczby kobiet. Choroba ta definiowana jest jako przewlekły stan zapalny, który charakteryzuje się obecnością tkanki podobnej do endometrium poza macicą1-2. W związku z różnym nieprawidłowym umiejscowieniem tkanki endometrium opisano trzy typy endometriozy: otrzewnową, jajnikową i postać głęboko naciekającą3. U kobiet ze zdiagnozowaną endometriozą tkankę endometrium można zlokalizować także w wielu odległych od narządów rodnych miejscach, np. w wątrobie, płucach, oku czy nawet w mózgu. Za wzrost tkanki endometrium odpowiedzialny jest jeden z hormonów płciowych – estrogen. To między innymi z tego względu endometrioza najczęściej diagnozowana jest u kobiet w wieku rozrodczym2,4.

Czytam więcej
Article image

DIETETYKA ONKOLOGICZNA

Żywienie w białaczkach

dr n. med. i n. o zdr. Maja Czerwińska-Rogowska

Białaczki to grupa złośliwych chorób nowotworowych układu krwiotwórczego. W zależności od linii komórkowej, z których powstają, białaczki można podzielić na szpikowe oraz limfocytowe. Drugi podział białaczek zależy od charakteru przebiegu choroby. Dzielimy je wtedy na białaczki ostre lub przewlekłe. W związku z tym podziałem istnieją 4 podstawowe rodzaje białaczek: przewlekła białaczka limfocytowa, przewlekła białaczka szpikowa, ostra białaczka limfoblastyczna oraz ostra białaczka szpikowa. W większości przypadków przyczyny białaczek nie są znane1.

czytaj dalej

DIETETYKA ONKOLOGICZNA

Żywienie w białaczkach

dr n. med. i n. o zdr. Maja Czerwińska-Rogowska

Article image

Białaczki to grupa złośliwych chorób nowotworowych układu krwiotwórczego. W zależności od linii komórkowej, z których powstają, białaczki można podzielić na szpikowe oraz limfocytowe. Drugi podział białaczek zależy od charakteru przebiegu choroby. Dzielimy je wtedy na białaczki ostre lub przewlekłe. W związku z tym podziałem istnieją 4 podstawowe rodzaje białaczek: przewlekła białaczka limfocytowa, przewlekła białaczka szpikowa, ostra białaczka limfoblastyczna oraz ostra białaczka szpikowa. W większości przypadków przyczyny białaczek nie są znane1.

Czytam więcej
Article image

PRAWO

Opieka koordynowana – nowe możliwości dla dietetyków czy też wiele nowych znaków zapytania?

prof. dr hab. inż. Monika Bronkowska, dr n. o zdr. Grzegorz Kostelecki

Od niedawna lekarze pierwszego kontaktu w placówkach podstawowej opieki zdrowotnej mogą realizować świadczenia zdrowotne w nowym modelu zwanym opieką koordynowaną. Opieka koordynowana dotyczy pacjentów: chorych przewlekle, powyżej 18. roku życia, leczonych w placówkach POZ. Lekarz podstawowej opieki zdrowotnej współpracuje wtedy z lekarzami specjalistami, pielęgniarką POZ i dietetykiem.

czytaj dalej

PRAWO

Opieka koordynowana – nowe możliwości dla dietetyków czy też wiele nowych znaków zapytania?

prof. dr hab. inż. Monika Bronkowska, dr n. o zdr. Grzegorz Kostelecki

Article image

Od niedawna lekarze pierwszego kontaktu w placówkach podstawowej opieki zdrowotnej mogą realizować świadczenia zdrowotne w nowym modelu zwanym opieką koordynowaną. Opieka koordynowana dotyczy pacjentów: chorych przewlekle, powyżej 18. roku życia, leczonych w placówkach POZ. Lekarz podstawowej opieki zdrowotnej współpracuje wtedy z lekarzami specjalistami, pielęgniarką POZ i dietetykiem.

Czytam więcej