Liczba kupowanych przez pacjentów suplementów diety, bez względu na wiek, stale rośnie. Jednak czy ich przyjmowanie daje korzystne efekty zdrowotne? Czy brane właściwie, zapobiegają niedoborom witamin i składników mineralnych? Czy ich stosowanie jest bezpieczne i nie prowadzi do istotnych interakcji z przyjmowanymi jednocześnie produktami leczniczymi?

Mięśniaki macicy to najczęściej występujące niezłośliwe nowotwory tego narządu, które wywodzą się z włókien mięśni gładkich lub ściany naczyń krwionośnych błony mięśniowej^1,2. W ich patomechanizmie dużą rolę przypisuje się względnemu hiperestrogenizmowi1. Szacuje się, że mięśniaki macicy występują u 20–50% kobiet w wieku prokreacyjnym, przy czym obserwuje się wzrost występowania tego schorzenia w populacji kobiet w wieku około 50 lat (do 70%) oraz u kobiet rasy czarnej (do 80%)³. Większe ryzyko ich rozwoju dotyczy nieródek oraz kobiet otyłych^1,2.

Najnowsze zalecenia żywieniowe przedstawione w formie „Talerza zdrowego żywienia” umacniają twierdzenie, że owoce i warzywa powinny być podstawą codziennej diety Polaków. Warzywa i owoce są bogactwem składników odżywczych i aktywnych biologicznie związków, działających korzystnie na organizm człowieka. W codziennej diecie powinno się znaleźć minimum 400 g warzyw i owoców, z zachowaniem odpowiedniej proporcji – więcej warzyw niż owoców. Jednak właściwe odżywianie wymaga dopasowania spożywanej żywności do indywidualnych potrzeb uwzględniających wiek, występujące choroby i dolegliwości, alergie i nietolerancje czy warunki życia. Dotyczy to również warzyw i owoców^1,2.

Poruszając temat wyboru odpowiednich suplementów multiwitaminowych dostępnych obecnie na rynku, dyskusję należy rozpocząć od omówienia samej definicji suplementu. Zgodnie z nią, celem stosowania suplementów jest zapobieganie niedoborom składników odżywczych. Grupami referencyjnymi, u których występuje zwiększone na nie zapotrzebowanie są: dzieci, kobiety w ciąży, wyczynowi sportowcy, dorośli po 50. roku życia oraz osoby zmagające się z zaburzeniami wchłaniania w wyniku chorób układu pokarmowego. Czym jednak kierować się, wybierając drogę suplematacji?

Nazwa „probiotyk” wywodzi się z języka greckiego i pochodzi od słów pro i bios, co w dosłownym tłumaczeniu oznacza „dla życia”. Termin ten jako pierwszy został użyty w 1965 roku przez Lilly i Stillwella, którzy określili probiotyki jako związki produkowane przez drobnoustroje stymulujące wzrost innych organizmów. W 1989 roku Fuller określił probiotyk jako „żywe, bakteryjne dodatki do żywności, poprawiające funkcjonowanie przewodu pokarmowego”1. Według raportu FAO/WHO obecnie terminem „probiotyk” określa się żywe drobnoustroje, które podane w odpowiedniej dawce wywierają korzystny efekt zdrowotny2. Probiotykami mogą być zarówno pojedyncze szczepy bakterii kwasu mlekowego (np. Lactobacillus spp., Streptococcus spp.), szczepy drożdży (Saccharomyces boulardii), kultury pleśni (Aspergillus spp.), jak również bakterie kwasu mlekowego w połączeniu ze szczepami drożdży³.

Pandemia COVID-19 – choroby wywołanej zakażeniem SARS-CoV-21 – zdominowała świat medyczny i naukowy. Obecnie nie ma dowodów wskazujących na związek między zachorowaniem na COVID-19 a ryzykiem niedożywienia. Z powodu braku opublikowanych w tym zakresie badań eksperci opierają się jedynie na wiedzy i praktyce klinicznej, w tym na doświadczeniach z epidemii SARS i leczenia żywieniowego pacjentów na oddziale intensywnej terapii (OIT). Przypomina to bardziej expert-based niż evidence-based medicine, jednak z uwagi na prawdopodobną rolę zachorowania na COVID-19 w pogłębianiu niedożywienia i/lub sarkopenii, zwłaszcza w populacji geriatrycznej, opracowano kilka rekomendacji dotyczących oceny stanu odżywienia i wczesnego wykrywania osób z ryzykiem niedożywienia oraz postępowania żywieniowego w tej grupie chorych^2–4.

Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego opracował nowe zalecenia zdrowego żywienia. Dotychczas znaną „Piramidę Zdrowego Żywienia” zastąpił „Talerz Zdrowego Żywienia”. Porozmawialiśmy na ten temat z dr Katarzyną Wolnicką – współautorką „Zaleceń zdrowego żywienia” w formie talerza, ekspertem Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego – PZH. Dr Wolnicka wyjaśnia m.in. czy model talerza całkowicie zastąpi piramidę żywienia, jak ważna dla zdrowia jest aktywność fizyczna, jak powinien wyglądać nasz talerz, a także, jakie błędy żywieniowe najczęściej popełniają Polacy.

Czekolada mleczna, latte, gluten, a może pikantne dania? Jakie potrawy zaostrzają lub zmniejszają nasilenie zmian trądzikowych? Czy społeczne przeświadczenia na ten temat znajdują odzwierciedlenie w nauce? Co powinien wiedzieć dietetyk, aby wspomóc terapię pacjentów zmagających się z łojotokowymi chorobami skóry?