menu close arrow_back_ios arrow_back_ios person_add home

Współczesna Dietetyka | 33/2021

OD REDAKCJI

Trudno pominąć fakt, że pandemia COVID-19 sprzyja pandemii otyłości. Sytuacji nie ułatwiły lockdown, zamknięte siłownie i baseny, zbyt mała liczba kroków zarejestrowana na krokomierzu, generalnie ograniczona aktywność ruchowa przy niekoniecznie ograniczonej kaloryczności posiłków. Dodatkowo zajadanie stresu, gdy przeżywamy trudne emocje i tracimy poczucie bezpieczeństwa. Jednocześnie z ostatnich danych wiemy, że osoby z otyłością, u których zdiagnozowano COVID-19, były o 113% bardziej narażone na pobyt w szpitalu w porównaniu do osób o prawidłowej masie ciała, co pokazuje metaanaliza, w której zebrano dane od 399 000 pacjentów, opublikowana w „Obesity Reviews”. Obecnie naukowcy sugerują też, że szczepionka przeciw koronawirusowi może być mniej skuteczna u osób z BMI > 30.

Od dawna wiemy, że otyłość to nie tylko problem estetyczny, związany z nadmiarem tkanki tłuszczowej, a tkanka tłuszczowa to nie tylko miejsce magazynowania tłuszczu, to również narząd endokrynny i modulator funkcji odpornościowych. Otyłość związana jest z szeregiem powikłań i zwiększoną częstością występowania chorób, również chorób przewodu pokarmowego, co obserwujemy w gabinetach dietetycznych pośród pacjentów zgłaszających się do specjalistów żywienia. I właśnie o tej zależności piszemy szerzej w temacie numeru. W osobnym artykule przygotowaliśmy podsumowanie rekomendacji ESPEN o postępowaniu żywieniowym u pacjentów z COVID-19.

W bieżącym numerze zamieszczamy także aktualne informacje dotyczące czynników żywieniowych mających wpływ na ryzyko zachorowania na raka piersi oraz nowe dane o roli diety w terapii trądziku. Jako specjaliści żywienia wiemy, że są sytuacje, kiedy dietoterapia wymaga dodatkowo zastosowania suplementacji. Czym się kierować, wybierając określone suplementy – na to pytanie odpowiada farmaceuta. Polecam też wywiad z dr Katarzyną Wolnicką – kierownikiem Narodowego Centrum Edukacji Żywieniowej Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego – PZH, która odpowiada na pytania dotyczące zdrowego odżywiania.

Zachęcam do lektury!

 

redaktor prowadząca

Sylwia Leszczyńska

WD_styczen_2021_nr 33 web.jpg


Article image

CIĄŻA, KARMIENIE, PŁODNOŚĆ

Suplementacja u kobiet ciężarnych – Rekomedacje Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników 2020

Dietetyk kliniczny Adrianna Frelich

Większość kobiet w ciąży sięga po suplementy diety, zakładając, że właśnie tego potrzebuje ich organizm – zwiększonej dawki wszystkich witamin i składników mineralnych. Zgodnie z wytycznymi WHO, podstawowym źródłem składników odżywczych powinna być dieta ciężarnej, a stosowanie preparatów wielowitaminowych nie jest zalecane w celu zapobiegania niedoborom.

czytaj dalej

CIĄŻA, KARMIENIE, PŁODNOŚĆ

Suplementacja u kobiet ciężarnych – Rekomedacje Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników 2020

Dietetyk kliniczny Adrianna Frelich

Article image

Większość kobiet w ciąży sięga po suplementy diety, zakładając, że właśnie tego potrzebuje ich organizm – zwiększonej dawki wszystkich witamin i składników mineralnych. Zgodnie z wytycznymi WHO, podstawowym źródłem składników odżywczych powinna być dieta ciężarnej, a stosowanie preparatów wielowitaminowych nie jest zalecane w celu zapobiegania niedoborom.

Czytam więcej
Article image

TEMAT NUMERU

Otyłość a choroby przewodu pokarmowego

mgr Agnieszka Zdonek

Otyłość stanowi narastający problem nie tylko zdrowotny, ale także społeczny, który coraz częściej dotyczy krajów rozwiniętych, ale również rozwijających się. Główną przyczyną otyłości jest zmiana stylu życia polegająca na niskiej aktywności fizycznej oraz na długotrwałym dodatnim bilansie energetycznym, którego powstaniu sprzyjają czynniki środowiskowe, psychospołeczne, genetyczne oraz niektóre schorzenia1,6,14.

czytaj dalej

TEMAT NUMERU

Otyłość a choroby przewodu pokarmowego

mgr Agnieszka Zdonek

Article image

Otyłość stanowi narastający problem nie tylko zdrowotny, ale także społeczny, który coraz częściej dotyczy krajów rozwiniętych, ale również rozwijających się. Główną przyczyną otyłości jest zmiana stylu życia polegająca na niskiej aktywności fizycznej oraz na długotrwałym dodatnim bilansie energetycznym, którego powstaniu sprzyjają czynniki środowiskowe, psychospołeczne, genetyczne oraz niektóre schorzenia1,6,14.

Czytam więcej
Article image

DIETETYKA SPORTOWA

Dieta ketogenna w sporcie

Izabela Grabowska

Zarówno zawodowi sportowcy, jak i osoby rekreacyjnie uprawiające sport często eksperymentują z różnymi dietami, modyfikując udział poszczególnych makroskładników i/lub kaloryczność diety. Przyczyn takiego postępowania może być wiele. Najczęściej wymienia się chęć redukcji masy ciała – przy jednoczesnym, jak najmniejszym ubytku beztłuszczowej masy ciała – oraz zamiar zwiększenia wydolności fizycznej10. Jednak to, czy i w jaki sposób dieta wysokotłuszczowa może być korzystna dla osób uprawiających sport jest nadal niejasne i kontrowersyjne.

czytaj dalej

DIETETYKA SPORTOWA

Dieta ketogenna w sporcie

Izabela Grabowska

Article image

Zarówno zawodowi sportowcy, jak i osoby rekreacyjnie uprawiające sport często eksperymentują z różnymi dietami, modyfikując udział poszczególnych makroskładników i/lub kaloryczność diety. Przyczyn takiego postępowania może być wiele. Najczęściej wymienia się chęć redukcji masy ciała – przy jednoczesnym, jak najmniejszym ubytku beztłuszczowej masy ciała – oraz zamiar zwiększenia wydolności fizycznej10. Jednak to, czy i w jaki sposób dieta wysokotłuszczowa może być korzystna dla osób uprawiających sport jest nadal niejasne i kontrowersyjne.

Czytam więcej
Article image

Z GABINETU DIETETYKA

Suplementy multiwitaminowe, na co warto zwrócić uwagę przy ich wyborze?

Paulina Jeleniewicz-Karpierz

Poruszając temat wyboru odpowiednich suplementów multiwitaminowych dostępnych obecnie na rynku, dyskusję należy rozpocząć od omówienia samej definicji suplementu. Zgodnie z nią, celem stosowania suplementów jest zapobieganie niedoborom składników odżywczych. Grupami referencyjnymi, u których występuje zwiększone na nie zapotrzebowanie są: dzieci, kobiety w ciąży, wyczynowi sportowcy, dorośli po 50. roku życia oraz osoby zmagające się z zaburzeniami wchłaniania w wyniku chorób układu pokarmowego. Czym jednak kierować się, wybierając drogę suplematacji?

czytaj dalej

Z GABINETU DIETETYKA

Suplementy multiwitaminowe, na co warto zwrócić uwagę przy ich wyborze?

Paulina Jeleniewicz-Karpierz

Article image

Poruszając temat wyboru odpowiednich suplementów multiwitaminowych dostępnych obecnie na rynku, dyskusję należy rozpocząć od omówienia samej definicji suplementu. Zgodnie z nią, celem stosowania suplementów jest zapobieganie niedoborom składników odżywczych. Grupami referencyjnymi, u których występuje zwiększone na nie zapotrzebowanie są: dzieci, kobiety w ciąży, wyczynowi sportowcy, dorośli po 50. roku życia oraz osoby zmagające się z zaburzeniami wchłaniania w wyniku chorób układu pokarmowego. Czym jednak kierować się, wybierając drogę suplematacji?

Czytam więcej
Article image

Z GABINETU DIETETYKA

Znaczenie probiotyków w trakcie i po antybiotykoterapii

mgr Joanna Walasek

Nazwa „probiotyk” wywodzi się z języka greckiego i pochodzi od słów pro i bios, co w dosłownym tłumaczeniu oznacza „dla życia”. Termin ten jako pierwszy został użyty w 1965 roku przez Lilly i Stillwella, którzy określili probiotyki jako związki produkowane przez drobnoustroje stymulujące wzrost innych organizmów. W 1989 roku Fuller określił probiotyk jako „żywe, bakteryjne dodatki do żywności, poprawiające funkcjonowanie przewodu pokarmowego”1. Według raportu FAO/WHO obecnie terminem „probiotyk” określa się żywe drobnoustroje, które podane w odpowiedniej dawce wywierają korzystny efekt zdrowotny2. Probiotykami mogą być zarówno pojedyncze szczepy bakterii kwasu mlekowego (np. Lactobacillus spp., Streptococcus spp.), szczepy drożdży (Saccharomyces boulardii), kultury pleśni (Aspergillus spp.), jak również bakterie kwasu mlekowego w połączeniu ze szczepami drożdży3.

czytaj dalej

Z GABINETU DIETETYKA

Znaczenie probiotyków w trakcie i po antybiotykoterapii

mgr Joanna Walasek

Article image

Nazwa „probiotyk” wywodzi się z języka greckiego i pochodzi od słów pro i bios, co w dosłownym tłumaczeniu oznacza „dla życia”. Termin ten jako pierwszy został użyty w 1965 roku przez Lilly i Stillwella, którzy określili probiotyki jako związki produkowane przez drobnoustroje stymulujące wzrost innych organizmów. W 1989 roku Fuller określił probiotyk jako „żywe, bakteryjne dodatki do żywności, poprawiające funkcjonowanie przewodu pokarmowego”1. Według raportu FAO/WHO obecnie terminem „probiotyk” określa się żywe drobnoustroje, które podane w odpowiedniej dawce wywierają korzystny efekt zdrowotny2. Probiotykami mogą być zarówno pojedyncze szczepy bakterii kwasu mlekowego (np. Lactobacillus spp., Streptococcus spp.), szczepy drożdży (Saccharomyces boulardii), kultury pleśni (Aspergillus spp.), jak również bakterie kwasu mlekowego w połączeniu ze szczepami drożdży3.

Czytam więcej
Article image

Z GABINETU DIETETYKA

Pacjent z COVID-19 – czy żywienie powinno stanowić integralny element terapii?

Dr. n. med. i n. o zdr. Agata Stróżyk

Pandemia COVID-19 – choroby wywołanej zakażeniem SARS-CoV-21 – zdominowała świat medyczny i naukowy. Obecnie nie ma dowodów wskazujących na związek między zachorowaniem na COVID-19 a ryzykiem niedożywienia. Z powodu braku opublikowanych w tym zakresie badań eksperci opierają się jedynie na wiedzy i praktyce klinicznej, w tym na doświadczeniach z epidemii SARS i leczenia żywieniowego pacjentów na oddziale intensywnej terapii (OIT). Przypomina to bardziej expert-based niż evidence-based medicine, jednak z uwagi na prawdopodobną rolę zachorowania na COVID-19 w pogłębianiu niedożywienia i/lub sarkopenii, zwłaszcza w populacji geriatrycznej, opracowano kilka rekomendacji dotyczących oceny stanu odżywienia i wczesnego wykrywania osób z ryzykiem niedożywienia oraz postępowania żywieniowego w tej grupie chorych2–4.

czytaj dalej

Z GABINETU DIETETYKA

Pacjent z COVID-19 – czy żywienie powinno stanowić integralny element terapii?

Dr. n. med. i n. o zdr. Agata Stróżyk

Article image

Pandemia COVID-19 – choroby wywołanej zakażeniem SARS-CoV-21 – zdominowała świat medyczny i naukowy. Obecnie nie ma dowodów wskazujących na związek między zachorowaniem na COVID-19 a ryzykiem niedożywienia. Z powodu braku opublikowanych w tym zakresie badań eksperci opierają się jedynie na wiedzy i praktyce klinicznej, w tym na doświadczeniach z epidemii SARS i leczenia żywieniowego pacjentów na oddziale intensywnej terapii (OIT). Przypomina to bardziej expert-based niż evidence-based medicine, jednak z uwagi na prawdopodobną rolę zachorowania na COVID-19 w pogłębianiu niedożywienia i/lub sarkopenii, zwłaszcza w populacji geriatrycznej, opracowano kilka rekomendacji dotyczących oceny stanu odżywienia i wczesnego wykrywania osób z ryzykiem niedożywienia oraz postępowania żywieniowego w tej grupie chorych2–4.

Czytam więcej
Article image

Z GABINETU DIETETYKA

Zdrowe odżywianie. Rozmowa z dr Katarzyną Wolnicką

Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego opracował nowe zalecenia zdrowego żywienia. Dotychczas znaną „Piramidę Zdrowego Żywienia” zastąpił „Talerz Zdrowego Żywienia”. Porozmawialiśmy na ten temat z dr Katarzyną Wolnicką – współautorką „Zaleceń zdrowego żywienia” w formie talerza, ekspertem Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego – PZH. Dr Wolnicka wyjaśnia m.in. czy model talerza całkowicie zastąpi piramidę żywienia, jak ważna dla zdrowia jest aktywność fizyczna, jak powinien wyglądać nasz talerz, a także, jakie błędy żywieniowe najczęściej popełniają Polacy.

czytaj dalej

Z GABINETU DIETETYKA

Zdrowe odżywianie. Rozmowa z dr Katarzyną Wolnicką

Article image

Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego opracował nowe zalecenia zdrowego żywienia. Dotychczas znaną „Piramidę Zdrowego Żywienia” zastąpił „Talerz Zdrowego Żywienia”. Porozmawialiśmy na ten temat z dr Katarzyną Wolnicką – współautorką „Zaleceń zdrowego żywienia” w formie talerza, ekspertem Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego – PZH. Dr Wolnicka wyjaśnia m.in. czy model talerza całkowicie zastąpi piramidę żywienia, jak ważna dla zdrowia jest aktywność fizyczna, jak powinien wyglądać nasz talerz, a także, jakie błędy żywieniowe najczęściej popełniają Polacy.

Czytam więcej
Article image

Z GABINETU DIETETYKA

Rola diety w terapii trądziku

dr n. o zdr. Anna Rudnicka

Czekolada mleczna, latte, gluten, a może pikantne dania? Jakie potrawy zaostrzają lub zmniejszają nasilenie zmian trądzikowych? Czy społeczne przeświadczenia na ten temat znajdują odzwierciedlenie w nauce? Co powinien wiedzieć dietetyk, aby wspomóc terapię pacjentów zmagających się z łojotokowymi chorobami skóry?

czytaj dalej

Z GABINETU DIETETYKA

Rola diety w terapii trądziku

dr n. o zdr. Anna Rudnicka

Article image

Czekolada mleczna, latte, gluten, a może pikantne dania? Jakie potrawy zaostrzają lub zmniejszają nasilenie zmian trądzikowych? Czy społeczne przeświadczenia na ten temat znajdują odzwierciedlenie w nauce? Co powinien wiedzieć dietetyk, aby wspomóc terapię pacjentów zmagających się z łojotokowymi chorobami skóry?

Czytam więcej
Article image

Z GABINETU DIETETYKA

Zespół Gilberta – leczenie, postępowanie dietetyczne

mgr Joanna Walasek

Zespół Gilberta (ang. Gilbert’s syndrome) to choroba o podłożu genetycznym, zaliczana do wrodzonych hiperbilirubinemii, w której dochodzi do nieprawidłowego metabolizmu bilirubiny w wątrobie i podwyższenia tego związku w surowicy krwi1. Choroba ta nie wymaga specjalnego leczenia farmakologicznego, ale koniecznie trzeba wiedzieć, jak zadbać o swój organizm, żeby zapobiec zaostrzeniu objawów.

czytaj dalej

Z GABINETU DIETETYKA

Zespół Gilberta – leczenie, postępowanie dietetyczne

mgr Joanna Walasek

Article image

Zespół Gilberta (ang. Gilbert’s syndrome) to choroba o podłożu genetycznym, zaliczana do wrodzonych hiperbilirubinemii, w której dochodzi do nieprawidłowego metabolizmu bilirubiny w wątrobie i podwyższenia tego związku w surowicy krwi1. Choroba ta nie wymaga specjalnego leczenia farmakologicznego, ale koniecznie trzeba wiedzieć, jak zadbać o swój organizm, żeby zapobiec zaostrzeniu objawów.

Czytam więcej
Article image

DIETETYKA ONKOLOGICZNA

Profilaktyka i żywienie chorych na nowotwory piersi

dr n. med. Magdalena Jodkiewicz, dr n. med. i n. o zdr. Agnieszka Surwiłło-Snarska

Profilaktyka pierwotna raka piersi jest ograniczona. Do czynników modyfikowalnych należą: utrzymanie prawidłowej masy ciała, regularna aktywność fizyczna, eliminacja alkoholu z diety, unikanie palenia tytoniu (zarówno czynnego, jak i biernego) oraz ograniczanie stosowania hormonalnej terapii zastępczej. Najlepszą metodą wczesnego wykrywania raka piersi są przesiewowe badania mammograficzne (po 50. roku życia). Natomiast wcześniej zaleca się rutynowe samobadanie palpacyjne2.

czytaj dalej

DIETETYKA ONKOLOGICZNA

Profilaktyka i żywienie chorych na nowotwory piersi

dr n. med. Magdalena Jodkiewicz, dr n. med. i n. o zdr. Agnieszka Surwiłło-Snarska

Article image

Profilaktyka pierwotna raka piersi jest ograniczona. Do czynników modyfikowalnych należą: utrzymanie prawidłowej masy ciała, regularna aktywność fizyczna, eliminacja alkoholu z diety, unikanie palenia tytoniu (zarówno czynnego, jak i biernego) oraz ograniczanie stosowania hormonalnej terapii zastępczej. Najlepszą metodą wczesnego wykrywania raka piersi są przesiewowe badania mammograficzne (po 50. roku życia). Natomiast wcześniej zaleca się rutynowe samobadanie palpacyjne2.

Czytam więcej
Article image

Artykuł Redakcyjny

Wywiad z dr Katarzyną Wolnicką

dr Katarzyna Wolnicka

Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego opracował nowe zalecenia zdrowego żywienia. Dotychczas znaną „Piramidę Zdrowego Żywienia” zastąpił „Talerz Zdrowego Żywienia”. Porozmawialiśmy na ten temat z dr Katarzyną Wolnicką – współautorką „Zaleceń zdrowego żywienia” w formie talerza, ekspertem Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego – PZH. Dr Wolnicka wyjaśnia m.in. czy model talerza całkowicie zastąpi piramidę żywienia, jak ważna dla zdrowia jest aktywność fizyczna, jak powinien wyglądać nasz talerz, a także, jakie błędy żywieniowe najczęściej popełniają Polacy.

czytaj dalej

Artykuł Redakcyjny

Wywiad z dr Katarzyną Wolnicką

dr Katarzyna Wolnicka

Article image

Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego opracował nowe zalecenia zdrowego żywienia. Dotychczas znaną „Piramidę Zdrowego Żywienia” zastąpił „Talerz Zdrowego Żywienia”. Porozmawialiśmy na ten temat z dr Katarzyną Wolnicką – współautorką „Zaleceń zdrowego żywienia” w formie talerza, ekspertem Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego – PZH. Dr Wolnicka wyjaśnia m.in. czy model talerza całkowicie zastąpi piramidę żywienia, jak ważna dla zdrowia jest aktywność fizyczna, jak powinien wyglądać nasz talerz, a także, jakie błędy żywieniowe najczęściej popełniają Polacy.

Czytam więcej
Article image

PRZEDSIĘBIORCZY DIETETYK

Żywność nie jest czarno-biała – to cała gama kolorów

Radosław Smolik

Jak sam przyznaje – uwielbia rozwiewać mity na temat dietetyki i dlatego porusza wiele kontrowersyjnych, chodliwych i pożądanych tematów. Radosław Smolik – dietetyk, twórca projektu „Dietetyka oparta na faktach” opowiada nam m.in., czy należy bać się współczesnej żywności, jak rozpocząć działanie w przestrzeni online, jak zacząć budować swoją markę osobistą, a także dlaczego preferuje konsultacje online.

czytaj dalej

PRZEDSIĘBIORCZY DIETETYK

Żywność nie jest czarno-biała – to cała gama kolorów

Radosław Smolik

Article image

Jak sam przyznaje – uwielbia rozwiewać mity na temat dietetyki i dlatego porusza wiele kontrowersyjnych, chodliwych i pożądanych tematów. Radosław Smolik – dietetyk, twórca projektu „Dietetyka oparta na faktach” opowiada nam m.in., czy należy bać się współczesnej żywności, jak rozpocząć działanie w przestrzeni online, jak zacząć budować swoją markę osobistą, a także dlaczego preferuje konsultacje online.

Czytam więcej

Nadzór merytoryczny

REDAKTOR PROWADZĄCA

dr n. med. Aneta Kościołek

REDAKTOR NACZELNA

Anna Gadzińska-Kryjak


Wszystkie wydania